PRAWO TRANSPORTOWE NEWSLETTER SIERPIEŃ 2025 r.

1. NOWE PRZEPISY

W sierpniu 2025 r. nie zostały ogłoszone ani nie wchodziły w życie żadne przepisy, które należałoby przedstawić w newsletterze.

2. PROJEKTOWANE ZMIANY PRZEPISÓW

W dniu 29.08.2025 r. Minister Funduszy i Polityki Regionalnej ogłosił projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Priorytetu 3 “Zrównoważona mobilność miejska” oraz Priorytetu 4 “Spójna sieć transportowa programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021–2027” =>   zobacz

• Projektowane rozporządzenie umożliwi udzielanie wsparcia w sposób niekonkurencyjny jednostkom samorządu terytorialnego makroregionu Polski Wschodniej+ na szczeblu województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego i mazowieckiego, ułatwiając w ten sposób dostęp do środków finansowych, które zostaną wykorzystane na poprawę dostępności drogowej w wybranych regionach ww. makroregionu.

W dniu 03.09.2025 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, który nowelizuje między innymi ustawą o transporcie drogowym (druk nr 1677) =>   zobacz

• w związku z niedoborem kierowców zawodowych przepisy ustawy o transporcie drogowym zostaną dostosowane do rozwiązań projektowanych w ustawie o kierujących pojazdami obniżających wiek kierowców zawodowych z 21 do 18 lat dla praw jazdy D lub D+E, o ile przewóz jest wykonywany na liniach regularnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których trasa nie przekracza 50 km,  o ile kierowca uzyskał odpowiednią kwalifikację wstępną.
• nowelizacja przedłuża do dnia 31 grudnia 2027 r. możliwość poruszania się pojazdom elektrycznym i napędzanym wodorem po pasach ruchu dedykowanych autobusom.

3. ORZECZNICTWO

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 31.07.2025 r. sygn. I SA/Go 125/25 => zobacz

• zawarcie umowy przewozu nie musi wiązać się każdorazowo z wydaniem biletu. Wystarczy samo zajęcie miejsca w środku transportowym przez pasażera. Jeżeli nie wydaje się biletu, to nie ma również potrzeby zastosowania specjalnej kasy rejestrującej (bileterki).
• przepisy prawa nie zawierają bezwzględnego obowiązku stosowania specjalnych kas rejestrujących dla każdego rodzaju przewozu osób. Według bowiem art. 111 ust. 3d ustawy o VAT kasy specjalne należy stosować tylko dla tego rodzaju czynności, dla którego – zgodnie z przepisami rozporządzenia wydanego na podstawie art. 7a pkt 1 ustawy – są przewidziane kasy o zastosowaniu specjalnym.
• Rozporządzenie w sprawie kas natomiast nie wymaga, aby każdy rodzaj usługi z zakresu transportu pasażerskiego był ewidencjonowany na kasie o zastosowaniu specjalnym, a jedynie taki, którego ze względu na szczególne wymagania dotyczące prowadzenia ewidencji danego rodzaju sprzedaży lub w dany sposób nie da się zarejestrować na kasie ogólnej.
• jedynym szczególnym zastosowaniem bileterki, czyli kasy specjalnej do ewidencji usług przewozu osób jest rozliczanie ulg ustawowych.
• podatnicy którzy otrzymują refundację ulg ustawowych, muszą posiadać taką kasę o zastosowaniu specjalnym.
• dane wymagane do umieszczenia na bilecie zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy Prawo przewozowe mogą zostać wygenerowane i wydrukowane przez zwykłą kasę fiskalną, a w przypadku braku przyznawania ulg – jak w niniejszej sprawie – wystarczy wpisać informację o ich braku.

skoro w przewozach okazjonalnych przewoźnik nie jest obowiązany do stosowania ulg ustawowych, to nie uzyska od urzędu marszałkowskiego dopłaty do biletów ulgowych to specjalna kasa rejestrująca nie będzie mu niezbędna do ewidencjonowania sprzedaży.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 14.08.2025 r. sygn. I SA/Gl 104/25 => zobacz

• organizacja transportu lokalnego stanowi działalność w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.
• zwolnione z podatku od wartości dodanej są czynności wykonywane przez podmiot prawa publicznego działający w charakterze organu władzy publicznej.
• Gmina podejmując decyzję o wyznaczeniu i budowie drogi gminnej, wykorzystuje instrumenty właściwe dla organu władzy publicznej.
• skoro budowa i przebudowa dróg publicznych odbywa się w ramach władztwa publicznego gminy, a droga publiczna ze swojej istoty zaspokaja zbiorowe potrzeby wspólnoty samorządowej i z tytułu jej wykorzystywania nie wiążą się żadne opodatkowane podatkiem od towarów i usług opłaty należne od członków tej wspólnoty – gmina realizując inwestycje dróg publicznych nie działa w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku VAT.
• regulowanie zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych lub dworców należy do sfery władztwa publicznego

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28.08.2025 r. sygn. I FSK 1015/22 => zobacz

• w działalności gminy wyróżnia się wykonywanie działań publicznych oraz wykraczającą poza te działania działalność gospodarczą. Przez wykonywanie zadań publicznych należy rozumieć te działania, które mają na celu korzyść ogółu.
• Budowa drogi gminnej odbywa się w ramach władztwa publicznego i gmina wykonując zadanie działa jako administracja publiczna i może korzystać ze środków prawnych o charakterze władczym.
• budowa, przebudowa, remont, utrzymanie, ochrona i oznakowanie dróg oraz zarządzanie nimi należy do zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga. Działania zarządców dróg mieszczą się w zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym.
• Gmina budując drogę publiczną nie działa więc w charakterze podatnika VAT, a poniesione w związku z tą budową wydatki nie są związane z wykonywaniem przez gminę czynności opodatkowanych.
• wydatki ponoszone na budowę i remont dróg nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą polegającą na świadczeniu usług komunikacji miejskiej. Drogi publiczne są bowiem budowane i remontowane w celu umożliwienia korzystania z nich przez wszystkich jej użytkowników. To, że Miasto także korzysta z tych dróg świadcząc opodatkowane podatkiem VAT usługi transportu publicznego (autobusowego), nie oznacza, że można mówić w tym przypadku o związku poniesionych wydatków na budowę dróg z wykonywaniem przez Miasto opodatkowanych usług miejskiego transportu publicznego. Obowiązek budowy dróg spoczywa na gminie niezależnie od tego, czy świadczy ona także usługi transportu publicznego czy też nie.

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z 22.08.2025 r. znak PNK-N.4131.130.3.2025.RK  => zobacz

• Rada Gminy w uchwale w sprawie określania przystanków komunikacyjnych oraz warunków i zasad korzystania z tych przystanków zamieściła następujące przepisy: „obowiązek uiszczania opłat powstaje z dniem rozpoczęcia korzystania z przystanków komunikacyjnych. Rozliczenie za dany miesiąc kalendarzowy następuje na podstawie miesięcznych zestawień, a płatność powinna zostać uregulowana do 10. dnia każdego kolejnego miesiąca. Podstawą płatności jest faktura, wysyłana przez Gminę na adres poczty elektronicznej (e-mail) wskazany przez przewoźnika we wniosku o uzgodnienie zasad korzystania z przystanków. W przypadku opóźnienia w płatności opłat, Gmina Szklarska Poręba uprawniona jest do naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie oraz do podjęcia działań windykacyjnych. Brak uregulowania należności może skutkować cofnięciem uzgodnienia zasad korzystania z przystanków oraz zgłoszeniem tego faktu właściwemu organowi wydającemu zezwolenia na przewozy.”
• Wojewoda stwierdził nieważność tych przepisów bo art. 16 ust. 4 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym rada gminy może określić wyłącznie stawkę opłaty za korzystanie z przystanku, nie zaś zasady i tryb jej uiszczania.

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Lubelskiego z 22.08.2025 r. znak PN-II.4131.220.2025 => zobacz

• Rada Gminy w uchwale w sprawie ustalenia cen biletów i opłat za usługi przewozowe zamieściła następujący przepis: „do cen biletów, ustalonych niniejszą uchwałą mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2024 r. poz. 380).”
• Wojewoda stwierdził nieważność całej uchwały bo Rada Gminy nie jest uprawniona do przesądzania o stosowaniu przepisów prawa znajdujących się w aktach wyższego rzędu, którymi są ustawy.
• Akt niższego rzędu nie może rozstrzygać o obowiązywaniu i stosowaniu aktu wyższego rzędu.
• przepis wynikający z aktu uchwalonego przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego na podstawie upoważnienia ustawowego nie może rozstrzygać o obowiązkach wynikających z innych ustaw, których obowiązywanie jest niezależne od woli rady gminy.

4. AKTUALNOŚCI I PUBLIKACJE BRANŻOWE

System sam podpowie jaki bilet kupić i którędy się przemieścić. Rewolucja w stołecznej komunikacji, Portal Samorządowy.pl z 19.08.2024 r.  => zobacz

• Przedstawiciele Zarządu Transportu Miejskiego we wtorek podpisali z Mennicą Polską umowę na wykonanie nowego warszawskiego systemu biletowego. Zostanie on uruchomiony we wrześniu 2027 roku, a pełną funkcjonalność uzyska w marcu 2029 roku.
• W 2029 roku to system będzie podpowiadał jak najkorzystniej przemieścić i rozliczyć naszą podróż – mowa o biletach krótkookresowych. Nowy system przeliczy naszą podróż maksymalnie do ceny biletu dobowego.
• płatność za bilet kupiony w nowym kasowniku będzie odroczona czyli będzie rozliczona po okresie doby. Unikniemy sytuacji, że coś nie zadziałało, zerwał się internet itp.

Aleksandra Hołownia, 4 mln samochodów elektrycznych w Polsce w 2040 r.? Analizujemy strategię dla transportu w KPEiK „Gazeta Prawna” z 16.08.2025 r. => zobacz

• W nowym KPEIK ministerstwo w większym stopniu zwróciło uwagę na działania związane z rozwojem i popularyzacją transportu publicznego, a także na konieczność walki z ubóstwem transportowym. Uwzględnia też potrzebę zmiany modelu transportu towarów przez większe wykorzystanie kolei – zauważa Paweł Wiejski, starszy analityk ds. polityk publicznych w Instytucie Reform.
• KPEiK podkreśla znaczenie atrakcyjnej oferty transportu publicznego oraz aktywnej mobilności, w tym ruchu rowerowego i pieszego. „Zarówno zmiana istniejącej tkanki miejskiej, jak planowanie nowych obszarów zurbanizowanych powinno opierać się na paradygmacie uczynienia przestrzeni miejskiej dostępnej i przyjaznej pieszym i rowerzystom, w ślad za ideą kopenhagizacji miast” – podkreśla MKiŚ. KPEiK przewiduje m.in. dalsze wsparcie w ramach Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej, w którym dofinansowanie jest przyznawane w formie dopłaty do kwoty deficytu pojedynczej linii komunikacyjnej.

Izabela Tomaszewska–Gałuszka, Miasto nie odliczy VAT od budowy dróg, nawet zajętych pod komunikację miejską „Gazeta Prawna” z 03.09.2025 r.  => zobacz

•  Budując drogi, miasto działa jako organ władzy publicznej. W związku z tym nie płaci VAT, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku VAT. Nie ma znaczenia to, że po drogach będzie jeździła komunikacja miejska, a miasto będzie czerpało zyski z biletów i reklam na przystankach.

Autor: radca prawny Jędrzej Klatka