W dniu 24 czerwca br. w Warszawie IGKM zorganizowała III Kongres Organizatorów i Operatorów Publicznego Transportu Miejskiego. Cieszył się on bardzo dużo frekwencją – wzięło w nim udział 187 osób, z czego 174 zadeklarowały, iż są zaszczepieni przeciw wirusowi SARS-CoV-2. Stąd też dr Paweł Grzesiowski, który miał wystąpienie podczas tego wydarzenia nazwał go Kongresem Ludzi Zaszczepionych.
Tematyka pierwszej sesji była skoncentrowana na bieżącej sytuacji w transporcie publicznym – na którą duży wpływ ma wciąż pandemia koronawirusa – oraz na planowanych zmianach w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym. O wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2019 r. dotyczących zamówień in-house w transporcie autobusowym mówił mec. Marcin Maciocha. Odnosząc się do spadku poziomu popytu na usługi publicznego transportu zbiorowego w wyniku pandemii, dr hab. Marcin Wołek wysunął kilka postulatów, takich jak: poprawa otoczenia systemowego, odbudowa popytu, promocja elektronicznych systemów biletowych, większa elastyczność w zakresie kształtowania transportu publicznego w miastach. Zaproponował również wprowadzenie ustawy metropolitalnej, dzięki której transport publiczny mógłby w relatywnie krótkim czasie zyskać środki finansowe. Przeciwdziałaniu nierównej konkurencji na styku komunikacji miejskiej z regionalną miałyby natomiast służyć uporządkowanie dopłat do ulg ustawowych oraz zastosowanie Funduszu rozwoju przewozów autobusowych (FRPA) również do komunikacji miejskiej.
Zmianom tym powinna służyć nowelizacja ustawy o transporcie publicznym, o co apelował także kolejny prelegent – Marcin Gromadzki (Marcin Gromadzki PTC), Aktualny model tworzy bowiem liczne bariery, m.in. w zakresie integracji taryfowej i efektywnego zarządzania. Ustawa o ptz z 2010 r. wykreowała zbyt wielu organizatorów, nie uregulowała przepisów dotyczących ulg, nie zobligowała do dofinansowania transportu publicznego z budżetu Państwa. Od tego czasu pojawiło się 13 projektów jej nowelizacji. Z kolei obowiązująca od dwóch lat ustawa Fundusz rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej skomplikowała sytuację w odniesieniu do stref przylegających do miast. W 2020 r. podwyższono dopłatę dla linii regionalnych do 3 zł za wozokm, po czym utrzymano tę stawkę na kolejny rok. Konsekwencją jest likwidacja w niektórych gminach linii podmiejskich komunikacji miejskiej.
Mec. Marcin Przychodzki, Dyrektor Departamentu Prawnego w Ministerstwie Infrastruktury poinformował, że jest już gotowy zarówno kolejny, 14. projekt nowelizacji ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, jak i projekt nowelizacji ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych. Projekt nowelizacji ustawy o ptz będzie wkrótce zgłoszony do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, po czym zostanie poddany konsultacjom społecznym. Możliwe że jeszcze w lipcu br. zostanie opublikowany projekt nowelizacji i być może uda się go przyjąć do końca br., tak aby od przyszłego roku nowe zasady dotyczące funduszy dla transportu publicznego mogły już być stosowane „pod rządami” nowej ustawy o ptz.
W sesji II dotyczącej miejsca transportu publicznego w dofinansowaniu unijnym z nowej perspektywy wstępne założenia dotyczące wsparcia transportu publicznego w ramach Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko przestawił Jarosław Orliński, Dyrektor Departamentu Programów Infrastrukturalnych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnych. Alokacja Programu wynosi grubo ponad 25 mln euro, a wśród jego głównych obszarów interwencji znalazł się rozwój niskoemisyjnego transportu miejskiego. Na program operacyjny Zrównoważona multimodalnie mobilność miejska wstępna alokacja środków wynosi 1,75 mln EUR. Zakresem wsparcia zostanie objęta infrastruktura szynowa oraz tabor szynowy. Z kolei zakup taboru autobusowego zostanie wsparty ze środków Funduszu UE New Generation (Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności).
Zasady rozliczania projektów europejskich w nowej perspektywie finansowej 2021-2027 przedstawiła Joanna Świderska, Dyrektor Centrum Unijnych Projektów Transportowych. CUPT będzie zaangażowane w realizację Krajowego Planu Odbudowy w zakresie komponentu transportowego. Z programu Fundusze Europejskie na rzecz Infrastruktury, Klimatu i Środowiska 20% zostanie przeznaczone na transport zbiorowy (autobusy) – część grantowa oraz 29% – transport zbiorowy (tramwaje) – część pożyczkowa.
W tej sesji wystąpił również Artur Lorkowski, Wiceprezes NFOŚiGW, który zabrał głos na temat programu Zielony Transport Publiczny w perspektywie kolejnych naborów. Powiedział on, iż do końca wakacji powinny się zakończyć negocjacje z potencjalnymi beneficjentami pierwszego naboru programu. Celem Funduszu jest pozyskanie refundacji z Krajowego Programu Odbudowy (KPO) dla kolejnych transz. KPO zakłada nowelizację ustawy o FRPA, co znajdzie odzwierciedlenie w kolejnych działaniach NFOŚiGW. W lipcu zostaną ogłoszone warunki kolejnego naboru. Po wakacjach możliwe będzie składanie wniosków. NFOŚiGW ma zamiar zmienić zasady naboru: przejście do naboru konkursowego z podziałem na transport miejski i transport regionalny, które – zgodnie z treścią KPO – będą miały odrębne systemy premiowania. Wiceprezes NFOŚiGW zapowiedział, że w transporcie miejskim będą premiowane projekty składane przez miasta mniejsze oraz ośrodki miejskie tracące funkcje społeczno-gospodarcze.
W sesji III na temat skutecznego przeciwdziałania wyzwaniom epidemicznym w transporcie publicznym Zbigniew Papierski opowiedział o działaniach łódzkiego MPK w zakresie zwiększania bezpieczeństwa higienicznego pasażerów i pracowników przedsiębiorstwa.
Niezwykle ciekawie, o bieżącej sytuacji w zakresie zagrożenia pandemią koronawirusa oraz zaleceniach dla transportu publicznego mówił z dr Paweł Grzesiowski, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej.
Podczas ostatniej sesji głos zabrali przedstawiciele otoczenia systemowego komunikacji miejskiej, którzy opowiedzieli o autobusie wodorowym (Solaris Bus & Coach), koncepcji organizacji infrastruktury ładowania autobusów na pętlach (przedstawiciel Grupy Ekoenergetyka S.A.), serwisie infrastruktury ładowania (Ekoenergetyka-Polska S.A.), konwersji (retrofittingu) klasycznych autobusów na elektyczne (Green Transport sp. z o.o.), akumulatorach Varta do autobusów miejskich (Clarios Poland Sp. z o.o.) oraz kwestiach ubezpieczeniowych dotyczących taboru.
Wszystkim uczestnikom Kongresu serdecznie dziękujemy za obecność oraz aktywne uczestnictwo.
Szersze omówienie wygłoszonych podczas Kongresu prezentacji znajdą Państwo w 161. (sierpniowym) numerze „Biuletynu Komunikacji Miejskiej”.
