PRAWO TRANSPORTOWE NEWSLETTER CZERWIEC 2025 r.

1. NOWE PRZEPISY

W dniu 17.02.2025 r. weszło w życie nowe Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z liniami tramwajowymi i ich usytuowanie [Dz. U. 2025 r. poz. 138] => zobacz

• Konieczność wydania nowego rozporządzenia przez Ministra Infrastruktury dotyczącego warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z liniami tramwajowymi i ich usytuowanie wynikała z braku uregulowań w tym zakresie.
• Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do skrzyżowań linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z liniami tramwajowymi istniejących przed dniem wejścia w życie tego rozporządzenia.
• Rozporządzenie adresowane jest przede wszystkim do planowanych inwestycji rozbudowy sieci tramwajowej, które będą obejmowały skrzyżowania linii kolejowej z linią tramwajową, i które będą zaprojektowane oraz wybudowane po dniu wejścia w życie przepisów projektowanego rozporządzenia.

W dniu 28.06.2025 r. weszła w zycie nowa ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze [Dz. U. 2024 r. poz. 731]  => zobacz

• Przepisy ustawy stosuje się między innymi do samoobsługowych automatów biletowych i
  interaktywnych terminali przeznaczonych do udzielania informacji, a także do oferowanych lub świadczonych na rzecz konsumentów usług towarzyszących usługom autobusowego i autokarowego transportu pasażerskiego, usługom wodnego transportu pasażerskiego oraz usługom lotniczego i kolejowego transportu pasażerskiego w zakresie:

a) stron internetowych,

b) usług oferowanych lub świadczonych za pomocą urządzeń mobilnych, w tym aplikacji mobilnych,

c) biletów elektronicznych i usług elektronicznych systemów sprzedaży biletów,

d) dostarczania informacji związanych z tymi usługami, w tym informacji o podróży w czasie rzeczywistym, przy czym w odniesieniu do dostarczania tych informacji za pośrednictwem ekranów informacyjnych obowiązek ten dotyczy wyłącznie interaktywnych ekranów znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej,

e) dostarczania informacji za pomocą przeznaczonych do tego interaktywnych terminali samoobsługowych znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej, z wyjątkiem terminali instalowanych jako zintegrowane części pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego,

• Zgodnie z art. 4 pkt 3 ustawy przepisów ustawy nie stosuje się do usług komunikacji miejskiej oraz do gminnych, metropolitalnych, powiatowych, powiatowo-gminnych i wojewódzkich przewozów pasażerskich w rozumieniu ustawy o publicznym transporcie zbiorowym – jednak w takich przewozach stosuje się literę e.
• ustawa definiuje informacja o podróży w czasie rzeczywistym – jako informację dotyczącą:

a)        rozkładów jazdy, lotów lub rejsów,

b)        dalszych połączeń tym samym środkiem transportu,

c)         podstawowych możliwości przesiadek na inne środki transportu,

d)        odwołania danej podróży,

e)        opóźnień w rozpoczęciu podróży,

f)         zakłóceń ruchu

– udzielaną przed podróżą lub w czasie podróży za pośrednictwem systemów dynamicznej informacji pasażerskiej, przekazujących informacje podróżnym przez strony internetowe, aplikacje mobilne, interaktywne ekrany informacyjne lub interaktywne terminale samoobsługowe, przy czym informacje o odwołaniu podroży, opóźnieniach i zakłóceniach w ruchu muszą być udzielane niezwłocznie po ich otrzymaniu;

• Interaktywne terminale samoobsługowe muszą być wyposażone w technologię syntezy mowy w języku interfejsu użytkownika I umożliwiać podłączenie przewodowego stereofonicznego zestawu słuchawkowego,
• Klawisze I przelączniki terminala musza być możliwe do rozróżnienia za pomocą dotyku.
• Zgodnie z art. 54g ustawy o transporcie drogowym przestrzeganie przepisów tej ustawy jest kontrolowane przez

2. PROJEKTOWANE ZMIANY PRZEPISÓW

W dniu 28.05.2025 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie Prawa zamówień publicznych (druk nr 1303) => zobacz

• Projekt zmienia art. 46 w ust. 1 w pkt 13 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym zastępując kwotę „130 000 złotych” kwotą „170 000 zł”.

W dniu 12.06.2025 r. Minister Infrastruktury przedstawił projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw => zobacz

• Projekt rozszerza dotychczasową definicję przewozu o charakterze użyteczności publicznej. Przewozem o charakterze użyteczności publicznej będzie także przewóz osób na żądanie wykonywany na podstawie planu transportowego, w celu zapewnienia przewozu osobom powyżej 75 roku życia, niepełnosprawnym lub o ograniczonej zdolności ruchowej, w przypadku, gdy wykonywanie regularnego przewozu osób nie jest uzasadnione ekonomicznie.
• Projekt zmienia dotychczasową definicję wojewódzkich przewozów pasażerskich. Przewozem wojewódzkim jest także przewóz do miejscowości w województwie sąsiednim,

położonej nie dalej niż 30 km od granic województwa oraz przewóz powrotny. Zgodnie z art. 5 ust. 2d Rozporządzenia 1370 podmiot wewnętrzny musi realizować swoje działania w zakresie pasażerskiego transportu publicznego „na obszarze działania właściwego organu lokalnego – niezależnie od tego, że niektóre linie lub inne elementy składowe tej działalności mogą wchodzić na terytorium sąsiednich właściwych organów lokalnych.” W Komunikacie Komisji Europejskiej w sprawie wytycznych interpretacyjnych w odniesieniu do rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego (Dz. U. UE. C. z 2014 r. Nr 92, str. 1), zwanych dalej: „Wytycznymi KE”, w pkt 2.3.1.V czytamy: „dopuszcza się sytuację, w której „niektóre linie lub inne elementy składowe tej działalności [podmiotów wewnętrznych] mogą wchodzić na terytorium sąsiednich właściwych organów lokalnych”. Przepis ten zapewnia pewien stopień elastyczności w odniesieniu do transportu między regionami sąsiadującymi. Podmioty wewnętrzne mogą zatem do pewnego stopnia świadczyć usługi poza obszarem działania właściwego organu lokalnego. W celu oceny, czy usługi w ramach umowy o świadczenie usług publicznych są zgodne z tym przepisem, należy wziąć pod uwagę następujące kwestie: czy zapewniają one połączenie między obszarem działania przedmiotowego organu a obszarem sąsiadującym i czy stanowią one element składowy, nie zaś główny cel działalności w zakresie transportu publicznego będącej przedmiotem umowy o świadczenie usług publicznych. Komisja dokona oceny tego, czy dana działalność w zakresie transportu publicznego ma charakter drugorzędny, poprzez porównanie liczby kilometrów przebytych przez pojazd lub pociąg z całkowitą skalą działalności w zakresie transportu publicznego objętej umową lub umowami z podmiotem wewnętrznym.” Powyższe prowadzi do wniosku, że wyjątek od zasady ograniczenia obszaru działalności podmiotu wewnętrznego do granic organizatora ma powszechny charakter: dotyczy zarówno przewozów kolejowych, jak i drogowych, a także wszystkich rodzajów przewozów: gminnych, powiatowych – a nie tylko przewozów wojewódzkich.

Tymczasem projektowana definicja legalna przewozów wojewódzkich niezgodnie z art.. 5 ust. 2d Rozporządzenia 1370 zawęża w/w wyjątek tylko do wojewódzkich przewozów kolejowych i drogowych.

• Projekt wprowadza nowe definicje legalne: „przewozu na żądanie” i „wykluczenia komunikacyjnego.” W związku z wprowadzeniem definicji „wykluczenia komunikacyjnego” art. 8 pkt 1 ustawy wskazujący na zadanie organizatora publicznego transportu zbiorowego polegające na planowaniu rozwoju transportu został rozszerzony o konieczność planowania tego transportu w sposób mający na celu walkę lub przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu.
• W projektowanej nowelizacji dodaje się art. 5a wprowadzający minimalny standard dostępności komunikacyjnej w zakresie transportu drogowego. Zgodnie z projektem na poziomie ustawowym zostaną zagwarantowane połączenia pomiędzy:

– miastem stanowiący siedzibę wojewody i sejmiku województwa a miejscowościami stanowiącymi siedziby władz powiatów wchodzących w skład danego województwa,

– połączenia miedzy miejscowościami stanowiącymi siedziby władz gmin wchodzących w skład danego powiatu a miejscowością stanowiącą siedzibę władz tego powiatu.

• Marszałek województwa otrzyma nowe zadania: koordynowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej planowanych w województwie oraz integracja przewozów wykonywanych na terenie województwa. Zadanie to będzie polegało na koordynowaniu sieci komunikacyjnej w województwie pod kątem jej zgodności z potrzebami pasażerów oraz wymaganiami dotyczącymi częstotliwości przewozów i jakości taboru oraz tworzeniu linii komunikacyjnych w transporcie kolejowym do jak największej liczby miast (o ile ma to uzasadnienie w liczbie pasażerów korzystających z takiej sieci) oraz w tworzeniu linii w transporcie drogowym, które będą stanowiły uzupełnienie ww. linii w transporcie kolejowym.
• W projektowanej zmianie tylko do marszałków województw ograniczono liczbę organizatorów publicznego transportu zbiorowego, którzy będą zobowiązani do opracowania planu transportowego – jednak jeżeli gmina miejska podjęła decyzje o organizacji komunikacji miejskiej to opracowuje gminny plan transportowy. Uchylenie art. 13 ust. 3 powoduje brak potrzeby uzgadniania takiego gminnego planu z sąsiednimi gminami.
• Zmieniony został zakres planu transportowego. W planie transportowym zamiast dotychczas określanej sieci komunikacyjnej, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej marszałek województwa będzie określał:

– sieć komunikacyjną, na której będą wykonywane przewozy o charakterze użyteczności publicznej, z uwzględnieniem przewozów utworzonych w celu walki lub przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu z wyłączeniem międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozów pasażerskich w transporcie kolejowym, których organizatorem jest minister właściwy do spraw transportu,

– obszary, na których mogą być realizowane przewozy w formule transportu na żądanie,

– procentowy udział środków Funduszu z puli przyznanej dla województwa, które mogą zostać przeznaczone na dopłatę do przewozów transportu na żądanie,

– minimalne standardy częstotliwości przewozów w publicznym transporcie zbiorowym, który zostanie ustalony na poziomie co najmniej 3 par kursów dziennie (rano, popołudniu i wieczorem a także w soboty i w dni wolne od pracy).

• Linie komunikacyjne, które będą mogły zostać zakwalifikowane jako utworzone do walki lub przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu będą wyznaczane przez organizatorów z uwzględnieniem kryterium:

a) dostępności czasowej dojazdu transportem zbiorowym do dowolnego miasta powiatowego i do dowolnej siedziby gminy,

b) dostępności pieszej do najbliższego przystanku obsługiwanego przez transport zbiorowy,

c) łącznej liczby kursów na liniach komunikacyjnych do dowolnego miasta powiatowego oraz dowolnej siedziby gminy obsługujących przystanki zlokalizowane w promieniu dostępności pieszej.

• Operatorzy i przewoźnicy będą zobowiązania do sporządzenia i udostępnienia rozkładów jazdy w standardzie cyfrowej wymiany informacji GTFS lub NeTex na stronie internetowej tych podmiotów.
• Nowe brzmienie art. 49 ust. 2 ustawy zobowiąże marszałka województwa do zebrania danych od wszystkich jednostek samorządu terytorialnego z obszaru właściwości marszałka. Jednocześnie za nieprzekazanie danych w wymaganym ustawowo terminie marszałek będzie mógł nałożyć na jednostkę samorządu terytorialnego obowiązek uiszczenia opłaty w wysokości 1000 zł. Jednak w prawie finansów publicznych, opłata to świadczenie pieniężne pobierane przez podmioty publiczne w zamian za konkretne świadczenie, usługę lub zezwolenie. W przepisach art. 49 ust. 2a-2c chodzi o sankcję, a nie o opłatę. W art. 49 ust. 2a-2c nawiązując do terminologii art. 189a i następnych kodeksu postępowania administracyjnego, należy użyć słów „administracyjna kara pieniężna” w odpowiednim przypadku – tak jak w art. 63 ust. 1 ptz.
• Zmiana Prawa przewozowego obejmie kontrolerów biletów ochroną przysługującą funkcjonariuszom publicznym.
• W nowelizacji ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publiczne przewidziano zmianę nazwy Funduszu na „Fundusz przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu.” Zmianie ulegnie brzmienie art. 6a tej ustawy, określającego generalną zasadę odnośnie do linii komunikacyjnych, które mogą podlegać dopłacie z Funduszu. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu dopłacie z Funduszu będą podlegały wyłącznie linie komunikacyjne, które zostaną wskazane w planie transportowym województwa jako utworzone w celu walki lub przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu oraz wskazane w planie transportowym przewozy w formule transportu na żądanie.
• Nowelizacja ustawy o Funduszu przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu w zasadniczej części dotyczy przekazania marszałkom województw zadań z zakresu obsługi Funduszu w województwie.
• Celem projektowanej nowelizacji jest także podniesienie jakości usług przewozowych realizowanych na liniach objętych dopłatą z Funduszu. W związku z powyższym w art. 11f ustawy określono minimalne standardów jakości taboru w zakresie wieku autobusów, którymi realizowane są przewozy na liniach komunikacyjnych objętych dopłatą z Funduszu.
• Przepisy ustawy o Funduszu przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu będą stosowane także do „odcinka linii komunikacyjnej w części obejmującej odcinek drogi do granic lub od granic miasta” nie jest jasny. Nie wiadomo jak zastosować ten przepis w gminach miejskich sąsiadujących ze sobą, które nie uczestniczą w żadnym związku ani nie zawarły porozumienia. Zakładając, że limit 30 km od granicy z art. 4 pkt 25 ptz nie dotyczy gmin, tylko województw, przepisy nie przewidują żadnego limitu odcinka linii poza granicami miasta. Tymczasem w pkt 2.3.1.V Wytycznych KE czytamy: „Podmioty wewnętrzne mogą zatem do pewnego stopnia świadczyć usługi poza obszarem działania właściwego organu lokalnego. W celu oceny, czy usługi w ramach umowy o świadczenie usług publicznych są zgodne z tym przepisem, należy wziąć pod uwagę następujące kwestie: czy zapewniają one połączenie między obszarem działania przedmiotowego organu a obszarem sąsiadującym i czy stanowią one element składowy, nie zaś główny cel działalności w zakresie transportu publicznego będącej przedmiotem umowy o świadczenie usług publicznych. Komisja dokona oceny tego, czy dana działalność w zakresie transportu publicznego ma charakter drugorzędny, poprzez porównanie liczby kilometrów przebytych przez pojazd lub pociąg z całkowitą skalą działalności w zakresie transportu publicznego objętej umową lub umowami z podmiotem wewnętrznym.”

3. ORZECZNICTWO

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego z 23.06.2025 r. znak NP-III.4131.1.142.2025.8 => zobacz

• Rada gminy w uchwale w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest Gmina oraz warunków i zasad korzystania z przystanków wprowadziła przepis, który zabrania się na przystankach plakatów, reklam i innych informacji niż te, które dotyczą rozkładu jazdy.
• Wojewoda przypomniał, że czyny związane z umieszczaniem w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym, bez zgody zarządzającego takim miejscem, ogłoszeń, plakatów, afiszy, apeli, ulotek, napisów lub rysunków objęte są sankcją z art. 63a § 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń.
• Wojewoda unieważnił uchwałę z powodu braku podstaw prawnych do jego wprowadzenia, przy jednoczesnym uregulowaniu tej samej kwestii w Kodeksie wykroczeń, co stanowi istotne naruszenie prawa

4. AKTUALNOŚCI I PUBLIKACJE BRANŻOWE

Krzysztof Bałękowski, Zmiany w funduszu autobusowym. Autobusy miejskie powalczą z wykluczeniem komunikacyjnym „Gazeta Prawna” z 17.06.2025 r.  => zobacz

• O dopłaty z funduszu autobusowego będą mogli ubiegać się przewoźnicy realizujący kursy poza miastami. Zwiększy się więc liczba potencjalnych beneficjentów, ale pula pieniędzy na walkę z wykluczeniem komunikacyjnym pozostanie bez zmian.
• Eksperci mówią o prawdziwej rewolucji, ale uważają, że zaproponowany przepis należy doprecyzować. – Nie wiadomo, czy sformułowanie „od-do” granic miasta wyłączać ma z dopłaty odcinki tylko o statusie miast czy też o statusie miejsko-wiejskim

Izabela Tomaszewska-Gałuszka, Miasto nie płaci VAT od przewozu uczniów na basen „Gazeta Prawna” z 30.06.2025 r.  => zobacz

•  Organizowany przez miasto dowóz dzieci na zajęcia pływania nie jest opodatkowany. Gmina nie działa w takiej sytuacji jako podatnik VAT, lecz jako organ władzy publicznej – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Bezpłatna komunikacja miejska. Wystarczy mieć ważny bilet kolejowy, Portal Samorządowy.pl z 04.07.2025 r.  => zobacz

• Podróżni posiadający bilet Intercity, wyjeżdżający lub przyjeżdżający do Suwałk, mogą od lipca korzystać z bezpłatnego przejazdu miejskim autobusem – poinformowała w piątek w komunikacie spółka PKP Intercity.

Autor: radca prawny Jędrzej Klatka