Rząd przyjął projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych

Rada Ministrów, na posiedzeniu w dniu 8 stycznia 2019 r., przyjęła projekt nowej ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Ustawa określa zasady odpowiedzialności takich podmiotów:

– za czyn zabroniony pod groźbą kary jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;

– w związku z osiągnięciem korzyści majątkowej z czynu zabronionego pod groźbą kary jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;

– związanej z działaniami wobec osób sygnalizujących nieprawidłowości.

Podmioty zbiorowe mają opowiadać:

–  za czyn zabroniony, który został popełniony bezpośrednio w z związku z prowadzoną przez ten podmiot działalnością,

–  za czyn zabroniony, pozostający bezpośrednio w związku z prowadzoną przez ten podmiot działalnością,

– za czyn zabroniony, z którego chociażby pośrednio osiągnął korzyść majątkową, pod  pewnymi warunkami.

Na skuteczne ściganie podmiotów zbiorowych kładą nacisk najbogatsze i najlepiej rozwinięte państwa świata – G20, której członkiem jest także cała Unia Europejska. W stanowisku przyjętym na szczycie w Hamburgu 8 lipca 2017 r. podkreślono, że w ramach odpowiedzialności podmiotów zbiorowych powinny być przewidziane skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje.

Przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt stanowi rewolucję w odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Zakłada on, że do wytoczenia sprawy np. nieuczciwej spółce wystarczy prokuratorskie ustalenie, że doszło w niej do popełnienia przestępstwa. Nie będzie już wymogu wcześniejszego prawomocnego skazania przedstawiciela spółki, która złamała prawo, co w przeszłości blokowało egzekwowanie prawa. Kwestie odpowiedzialności karnej konkretnej osoby i nałożenia kary finansowej na firmę będą rozstrzygane przez sąd oddzielnie, choć z założenia w ramach jednego procesu.

Ponadto, kary pieniężne wynoszące od 30 tys. do 30 mln zł, nie będą już uzależnione od osiągniętego przez firmę przychodu. Dzięki temu będzie możliwe karanie podmiotów, które mają majątek, a nie wykazują przychodów. Wysokość kar ma wynosić od 30 tysięcy do 30 mln zł. Zostanie jednak wprowadzona możliwość umorzenia postępowania, jeżeli nawet najniższa z możliwych kar byłaby zbyt surowa za pojedyncze przewinienie.