W dniach 17-18 maja 2018 r. w Warszawie odbył się XXXVII Krajowy Zjazd Komunikacji Miejskiej, jedno z najważniejszych wydarzeń organizowanych co dwa lata dla naszej branży przez Izbę Gospodarczą Komunikacji Miejskiej. Temat tegorocznego Zjazdu brzmiał „Najnowsze trendy w transporcie publicznym”. Zjazd, połączony z obchodami jubileuszu 110 lat elektryfikacji tramwajów warszawskich, rozpoczął się od wystąpień okolicznościowych i prezentacji merytorycznych przygotowanych przez spółkę Tramwaje Warszawskie.
Wystąpienia okolicznościowe wygłosili:
- Dorota Kacprzyk, Prezes IGKM,
- Renata Kaznowska, Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy,
- Wojciech Bartelski, Prezes Tramwajów Warszawskich sp. z o.o.,
- Pere Calvet Tordera, Prezydent Międzynarodowej Unii Transportu Publicznego (UITP).
Prezes Izby przypomniała historię zjazdów „w sprawach komunikacji miejskiej”, organizowane od 1921 r., które wpisały się w tradycję środowiska jako platforma wymiany poglądów oraz branżowe forum dyskusyjne i opiniotwórcze.
Transport publiczny to teraźniejszość i przyszłość wszystkich naszych miast – powiedziała reprezentująca władze stolicy Renata Kaznowska. Im większe miasto, tym tematyka transportowa bardziej złożona i wymagająca. Warszawa przewozi rocznie ponad 1,2 mld pasażerów, z czego ćwierć miliarda przypada na Tramwaje Warszawskie. Transport szynowy – podkreśliła – przeżywa renesans nie tylko w Warszawie, ale w całej Europie. Do tego najlepszego, najbardziej efektywnego i najczystszego transportu dzisiaj wracamy.
W związku z przypadającą w tym roku 100. rocznicą elektryfikacji Tramwajów Warszawskich wystąpienie okolicznościowe wygłosił także Wojciech Bartelski, Prezes Tramwajów Warszawskich. W części merytorycznej znalazły się trzy prezentacje przygotowane przez spółkę. Dotyczyły one zielonych torowisk tramwajowych, systemu informacji pasażerskiej oraz symulatora jazdy tramwajem.
O potrzebie współpracy polskich przedsiębiorstw sektora transportu publicznego z UITP mówił Pere Calvet Tordera. Transport publiczny, również w Polsce – zaznaczył Prezydent UITP – musi być bardziej przedsiębiorczy i innowacyjny, w tym w zakresie pozyskiwania nowych źródeł finansowania. Jeśli nie stawiasz na innowacje i dzielenie się najlepszymi praktykami, ryzykujesz, że zostaniesz od odsunięty na bok, stając się jedynie wykonawcą wozokilometrów, a nie zintegrowanym i efektywnym operatorem transportu publicznego.
Krajowy Zjazd Komunikacji Miejskiej był dobrą okazją do pochylenia się nad najważniejszymi dla branży zagadnieniami. W programie nie zabrakło prezentacji związanych z niskoemisyjnością, zrównoważoną mobilnością, zmianami legislacyjnymi oraz perspektywami finansowania. Tematy te były poruszane podczas II bloku, zatytułowanego: Najnowsze trendy w transporcie publicznym – szanse czy zagrożenia? W tej części Jan Kuźmiński, Prezes Miejskich Zakładów Autobusowych w Warszawie przedstawił politykę taborową firmy, która realizuje uchwałę Rady m.st. Warszawy mówiącą o tym, że do eksploatacji będą mogły być wprowadzane tylko autobusy niskoemisyjne i zeroemisyjne. MZA dokonuje zatem zakupów autobusów gazowych (LNG) oraz elektrycznych, budując potrzebną do ich eksploatacji infrastrukturę, a w dalszej przyszłości myśląc o autobusach napędzanych wodorem. Na dzień dzisiejszy przedsiębiorstwo w dużej mierze stawia na autobusy gazowe na podstawie swoich doświadczeń z testowaniem autobusów elektrycznych, które pokazały, że ich eksploatacja jest efektywna tylko przy bardzo niskich prędkościach. Do tego dochodzą jeszcze kwestie związane z budową i utrzymaniem infrastruktury oraz mała efektywność dostępnych obecnie baterii.
Prof. Olgierd Wyszomirski, Dyrektor Zarządu Komunikacji Miejskiej w Gdyni, mówił o polityce zrównoważonej mobilności, która proponuje mieszkańcom współczesnych miast zmianę stylu życia uzależnionego od samochodu, racjonalne zarządzanie mobilnością oraz koncepcję zrównoważonego rozwoju. Racjonalne zarządzanie mobilnością będące instrumentem wdrażania polityki zrównoważonego rozwoju jest przedmiotem polityki Unii Europejskiej (tzw. Zielona Księga UE z 2007 r. oraz Biała Księga z 2011 r.). Kierunki rozwoju transportu publicznego powinny według niego obejmować:
- kształtowanie oferty przewozowej zgodnie z preferencjami obecnych i potencjalnych pasażerów,
- preferowanie ekologicznych środków transportu wykorzystujących przede wszystkim napęd elektryczny,
- zapewnienie środkom transportu publicznego priorytetu w ruchu drogowym,
- stopniowe zastępowanie samochodów osobowych z napędem konwencjonalnym pojazdami elektrycznymi,
- upowszechnianie się carsharingu i carpoolingu.
- rozwój transportu indywidualnego realizowanego rowerami i deskorolkami elektrycznymi.
Radca Prawny Kamila Tarnacka opisała stan prac nad dużą nowelizacją ustawy PTZ. Obecnie procedowany jest już siódmy projekt, co świadczy o próbie pogodzenia interesów uczestników rynku publicznego transportu zbiorowego. Pozytywnym sygnałem jest to, iż gminne przewozy pasażerskie, organizowane przez gminę-miejsko wiejską nie będą się zaliczać do komunikacji miejskiej, a zatem w stosunku do nich możliwe będzie refundowanie ulg ustawowych z budżetu państwa. Doprecyzowania/uregulowania wymaga natomiast kwestia wyboru operatorów publicznego transportu zbiorowego. Zgodnie z art. 21 ust. 1 projektu, kryteria wyboru ofert nie mogą być uzależnione od liczby i wieku środków transportu, a zatem tabor np. 10-letni będzie na musiał być potraktowany na równi z taborem nowym, co może prowadzić do dopuszczenia wykonawcy, który nie dysponuje odpowiednią co do liczby i jakości flotą pojazdów. Utrzymano także zakłócający konkurencję przepis, że przy udzielaniu pierwszego zamówienia publicznego na obsługę pakietów linii komunikacyjnych, jednym z kryteriów oceny oferty będzie wymóg prowadzenia działalności w zakresie krajowych przewozów drogowych osób na obszarze właściwości organizatora i posiadania siedziby w województwie, którym znajduje się obszar właściwości organizatora, przez przedsiębiorcę składającego ofertę, co najmniej przez ostatnie 3 lata poprzedzające dzień przystąpienia do przetargu (wagę tego kryterium określono aż na 60%). Jest to niezgodne ze swobodą przepływu towarów i usług na terenie UE.
Ostatnie lata są czasem spektakularnego rozwoju transportu miejskiego w naszych miastach. Odnowa taboru oraz infrastruktury komunikacyjnej jest możliwa przede wszystkim dzięki wykorzystaniu funduszy unijnych. W tym kontekście Małgorzata Zielińska reprezentująca Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju mówiła podczas Zjazdu o finansowaniu transportu publicznego w perspektywie budżetowej 2014-2020.
Podczas kolejnego bloku tematycznego na temat bieżących problemów środowiska Agnieszka Korzeniowska z MPK we Wrocławiu przedstawiła zagadnienie, czy i jak organizować wspólnie projekty w zakresie promocji transportu publicznego. Choć na poziomie lokalnym specyfika problemów jest zróżnicowana, to każde z miast łączy wspólnota jednego celu. Jest nią dążenie do poprawy jakości życia w mieście poprzez nakłonienie „mieszczan” do przemieszczania się w inny sposób niż samochodami. Kwintesencją takiego podejścia jest zrównoważona mobilność.
Na temat standaryzacji technicznych pełniących rolę ważnego ogniwa optymalizacji w komunikacji publicznej mówił Mariusz Patecki z Voith Turbo Sp. z o.o. O wzmocnienie współdziałania organizatorów i operatorów komunikacji miejskiej w ramach IGKM apelował Rafał Grzegorzewski reprezentujący Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy. Natomiast o planowanych działaniach IGKM wobec nowych realiów zewnętrznych i oczekiwań członków Izby opowiadała prezes Dorota Kacprzyk.
Podczas warsztatów, które odbyły się w drugiej połowie dnia przedstawiciele branży rozmawiali o promocji komunikacji miejskiej, standaryzacji kwestii technicznych oraz wzmacnianiu współdziałania operatorów i organizatorów. W części warsztatowej poruszone były również tematy bieżącej współpracy w ramach IGKM.
W dniu 18 maja uczestnicy Zjazdu mieli możliwość wzięcia udziału w jednej z czterech wycieczek technicznych:
- prezentacja symulatora jazdy w Ośrodku Szkolenia Tramwajów Warszawskich,
- wizyta na budowie nowego odcinka II linii metra,
- zwiedzanie Centrum Nadzoru Ruchu Zarządu Transportu Miejskiego,
- prezentacja stacji ładowania autobusów elektrycznych MZA.
I Ogólnokrajowy Zjazd w Sprawach Komunikacji Miejscowej, który odbył się w Warszawie w październiku 1927 r., zapoczątkował regularne spotkania szerokiego forum branżowego oraz środowisk związanych z komunikacją miejską, organizowane przez Związek zgodnie z jego uchwałą z 1926 roku. W wydarzeniu tym uczestniczył przedstawiciel Międzynarodowej Unii w Brukseli (obecne UITP). Pierwszy Zjazd był odbył się zaledwie trzy lata przed zorganizowanym w 1930 r., również w Warszawie, XII Międzynarodowym Kongresem Unii.
Do wybuchu II wojny światowej odbyły się trzy Ogólnokrajowe Zjazdy (1927, 1932, 1938), które cieszyły się dużą frekwencją, np. w II Zjeździe wzięło udział 145 uczestników, wygłoszono 19 referatów).
Dużym zainteresowaniem cieszył się również pierwszy Zjazd powojenny, który odbył się w we wrześniu 1945 r. Mimo bardzo złych warunków podróżowania po Polsce przybyło wówczas ponad 100 uczestników. Po dużych perturbacjach spowodowanych przede wszystkim likwidacją Związku Przedsiębiorstw Komunikacyjnych w Polsce i różnymi niekorzystnymi wydarzeniami, organizację Zjazdów wznowiono w 1957 r. Od tego momentu Zjazdy Komunikacji Miejskiej są organizowane regularnie (do roku 1962 corocznie, a następnie co dwa lata), stając się ponownie tradycją naszej branży.
