PRAWO TRANSPORTOWE NEWSLETTER SIERPIEŃ 2024 r.

1. NOWE PRZEPISY

W dniu 11.08..2024 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 czerwca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szkolenia i egzaminowania kierowców wykonujących przewóz drogowy Dz. U. 2024 poz. 857 => zobacz

• Nowy § 44a w sytuacji awaryjnej – braku dostępu okręgowej komisji egzaminacyjnej (OKE) do Profilu Kierowcy Zawodowego pozwoli, aby uczniowie /słuchacze kursu kwalifikacyjnego, którzy ukończyli kwalifikację wstępną po przystąpieniu i zdaniu testu kwalifikacyjnego prowadzonego przez OKE w zakresie bloku programowego C1, C1+E, C, C+E i po osiągnięciu minimalnego wymaganego wieku mogli uzyskać prawo jazdy w zakresie kategorii C1, C1+E, C, C+E z kodem 95 uprawniającym do wykonywania zawodu kierowcy i przewozów drogowych.

W dniu 21.08.2024 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1262 został opublikowany tekst jednolity Prawa przewozowego [Dz. U. 2024 r. poz. 1262 => zobacz

• W uchwałach podejmowanych na podstawie przepisów Prawa przewozowego należy podawać aktualny numer pozycji Dziennika Ustaw, pod którą został opublikowany tekst jednolity Prawa przewozowego.

2. PROJEKTOWANE ZMIANY PRZEPISÓW

W dniu 28.08.2024 r. Minister Infrastruktury przedstawił projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego sposobu podziału środków Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej na dofinansowanie realizacji zadań własnych organizatorów w zakresie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej w poszczególnych województwach => zobacz

• Projekt jest wykonaniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Zgodnie z ww. przepisem Rada Ministrów jest zobowiązana do określenia w drodze rozporządzenia sposobu podziału środków przewidzianych na dany rok budżetowy w planie finansowym Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej, zwanego dalej „Funduszem”, na poszczególne województwa, z uwzględnieniem: · powierzchni województwa,

· liczby mieszkańców województwa,

· wartości produktu krajowego brutto województwa,

· zaspokojenia potrzeb przewozowych społeczności na obszarze województwa.

• Projektowane rozporządzenie zastąpi – stosowane w czasie obowiązywania przepisów epizodycznych – rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2019 r.
• Projekt określa szczegółowy sposób podziału środków Funduszu, który jest dokonywany przez dysponenta Funduszu, którym zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o Funduszu jest minister właściwy do spraw transportu. Podział ten będzie stosowany począwszy od naboru wniosków na 2025 rok.
• Konieczność wydania projektowanego rozporządzenia wynika z nowelizacji ustawy o Funduszu poprzez ustawę z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1720), której przepisy weszły w życie z dniem 28 września 2023 r. W ramach tej nowelizacji wydłużono stosowanie przepisów epizodycznych do końca 2024 roku.
• Projekt przewiduje, że środki na umowy o dopłatę, których okres obowiązywania i przewidzianego w tych umowach dofinansowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej przekracza rok budżetowy, w którym te umowy zostały zawarte, przyznaje się poszczególnym województwom zgodnie z zaangażowaniem zgłoszonym przez wojewodów dysponentowi Funduszu dotyczącym odpowiedniego roku budżetowego, które nie może przekroczyć 70 % kwoty środków przekazanych wojewodzie w roku poprzednim.

3. ORZECZNICTWO

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w  Łodzi z 11.07. 2024 r. sygn. III SA/Łd 114/24 => zobacz

• Mieszkaniec Aleksandrowa Łódzkiego zaskarżył do WSA uchwałę w sprawie wprowadzenia bezpłatnej komunikacji dla dzieci i młodzieży od 4 lat do ukończenia 26 roku życia będących mieszkańcami gminy, zarzucając, że ta uchwala narusza art. 1 ustawy o samorządzie gminnym, art. 32 Konstytucji i art. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka bo wyklucza z ubiegania się o darmowe bilety miesięczne dzieci i młodzież, które zamieszkują na terenie gminy, a uczą się w innej miejscowości albo zamieszkują w innej miejscowości, a uczą się na terenie gminy.
• WSA przypomniał, że legitymacja do wniesienia skargi na akt prawa miejscowego w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym – przysługuje temu, czyj interes prawny został skarżonym aktem „naruszony”. WSA uznał, że skarżący spełnił wymóg wykazania interesu prawnego wskazując,  że posiada dzieci w wieku przewidzianym sporną uchwałą, lecz nie mogą one korzystać z prawa do bezpłatnej komunikacji, ponieważ uchwała ta wyklucza z ubiegania się a o darmowe bilety miesięczne dzieci i młodzież, które zamieszkują na terenie gminy, a uczą się w innej miejscowości.
• WSA orzekł, że zgodnie z art. 50a ust. 1 zd. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, rada gminy może ustalać ceny za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej w gminnych przewozach pasażerskich. Przepis ten daje radzie gminy prawo ustalenia cen za usługi przewozowe, natomiast nie nakłada na nie takiego obowiązku. Taka konstrukcja oznacza zatem elastyczną realizację uprawnienia gminy do kształtowania przez nią polityki cenowej w zakresie cen za gminne usługi przewozowe, co oznacza, że gmina może wprowadzać jakieś formy różnicowania uprawnień do określonych ulg w zakresie przewozów gminnych, np. jak ma to miejsce w niniejszej sprawie, prawa do przejazdów nieodpłatnych, w zależności od określonego kryterium, czy dla realizacji określonego celu lub zadania.

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Pomorskiego z 31.07.2024 r. znak PN-IV.4131.37.2024.MS => zobacz

• Rada Miejska podjęła uchwalę w sprawie zmiany uchwały w sprawie ustalenia maksymalnych cen za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w gminnym przewozie pasażerskim oraz sposobu ustalania wysokości opłat dodatkowych z tytułu przewozu osób, zabranych ze sobą do przewozu rzeczy i zwierząt oraz wysokości opłaty manipulacyjnej,  której § 3 brzmiał: „uchwała wchodzi w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego”.
• Wojewoda Pomorski unieważnił uchwałę, wskazując, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych: :akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy, a użycie w § 3 uchwały zwrotu „w terminie 14 dni”, a nie „po upływie 14 dni”, powoduje, że nie jest jasna data wejścia w życie uchwały.

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Lubelskiego z 02.08.2024 r. znak PN-II.4131.294.2024 => zobacz

• Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych i zasad korzystania z tych obiektów na terenie gminy, w której zawarła następujące przepisy:

– „operator i przewoźnik korzystający z przystanku zobowiązany jest do powiadamiania zarządzającego przystankiem o zmianie rozkładu jazdy i ilości przystanków, z których korzysta.”

– “utrzymanie tablicy z rozkładem jazdy w należytym stanie technicznym należy do operatora i przewoźnika.”

• Wojewoda unieważnił uchwałę uznając, że te przepisy wykraczają poza zakres upoważnienia określonego w art. 15 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, a ponadto dotyczą one materii, która została już uregulowana w art. 2 ust. 2 Prawa przewozowego oraz w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie rozkładów jazdy

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego z 08.08.2024 r. znak NP-III.4131.1.278.2024.3 => zobacz

• Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie opinii dotyczącej likwidacji przystanku, która miała wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego.
• Wojewoda zauważył, że ta uchwała dotyczy wyrażenia stanowiska przez radę w sprawie likwidacji przystanku, a jej adresatem jest Powiat, a więc nie zawiera cech aktu generalnego i abstrakcyjnego. Skoro uchwała nie jest aktem prawa miejscowego to nie powinna być publikowana w dzienniku urzędowym, a termin jej wejścia w życie nie może być uzależniony od daty publikacji.

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Lubelskiego z 13 sierpnia 2024 r. PN-II.4131.308.2024 => zobacz

• Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie określenia przystanków, warunków i zasad korzystania z przystanków, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina oraz stawki opłat za korzystanie z przystanków, w której zawarła następujące przepisy:

– „do wniosku składanego w celu uzyskania zgody na korzystanie z przystanków należy załączyć m.in. proponowany rozkład jazdy.”

– „Operator i przewoźnik ma obowiązek podać do publicznej wiadomości rozkład jazdy poprzez zawieszenie stosownej informacji na przystankach komunikacyjnych.”

– „Utrzymanie tablicy z rozkładem jazdy w należytym stanie technicznym należy do przedsiębiorcy (operatora, przewoźnika.”

– „Przedsiębiorca korzystający z przystanku zobowiązuje się do powiadamiania zarządzającego przystankami o zmianie rozkładu jazdy i ilości przystanków, z których korzysta.”

– „Sposób i miejsce umieszczenia rozkładu jazdy na przystanku należy uzgodnić z Urzędem Miasta.”

• Wojewoda uznał, że te przepisy wykraczają poza zakres upoważnienia określonego w art. 15 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, a ponadto dotyczą one materii, która została już uregulowana w art. 2 ust. 2 Prawa przewozowego lub w § 11 ust. 1 pkt 3 i ust. 3 pkt 2 lit. b Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie rozkładów jazdy.

 Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego z 21 sierpnia 2024 r. NP-II.4131.1.221.2024.6 => zobacz

• Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie określenia przystanków, których właścicielem lub zarządzającym jest gmina oraz warunków i zasad korzystania z tych przystanków, w której zamieściła między innymi następujący przepis: „przewoźnicy zobowiązani są do wywieszania aktualnych rozkładów jazdy na przystankach. Każdy rozkład jazdy powinien zawierać nazwę operatora lub przewoźnika”.
• Wojewoda uznał, że ten przepis wykracza poza upoważnienie określone w art. 15 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, naruszając tym samym obowiązujące przepisy prawa w sposób istotny.

4. AKTUALNOŚCI I PUBLIKACJE BRANŻOWE

Renata Majewska, Lepiej dać pracownikowi bilet do ręki, niż zwrócić mu koszty „Gazeta Prawna” z 06.08.2024 r.  => zobacz

•  ZUS nie widzi problemu w zwolnieniu ze składek świadczeń w formie biletów wręczanych pracownikowi na dojazdy do pracy w naturze lub zorganizowanego przez szefa dowozu do pracy.
• Jeśli zakład pracy odda pracownikowi pieniądze za bilet na dotarcie do miejsca pracy, trzeba zapłacić od tego składki.

Krzysztof Śmietana, Walka z wykluczeniem komunikacyjnym. Fundusz autobusowy musi sięgać poza granice gmin „Gazeta Prawna” z 21.08.2024 r.  => zobacz

•  W mniejszych miejscowościach często w rozkładach widnieje tylko jeden kurs poranny i jeden popołudniowy, w dodatku nieraz oznaczony literą S, czyli odbywający się tylko w dni nauki szkolnej.

Piotr Wiewióra, Szykują się zmiany w rządowym funduszu autobusowym. Nowe regulacje pozwolą inaczej rozdzielić środki, Portal Samorządowy.pl z 19.08.2024 r.  => zobacz

• Łączna pula do podziału dla całego kraju wynosi od tego roku 1 mld zł
• W poprzednich latach krytykowano też sposób ich podziału, nieuwzględniający zainteresowania Funduszem w regionach we wcześniejszych rozdaniach.
• Kwotę stanowiąca 11/12 rocznych środków na FRPA planuje się podzielić na regiony przez jej przemnożenie przez wskaźnik udziału województwa w tej kwocie. Dla obliczenia wskaźnika we wzorze przyjęte będą: powierzchnia województwa, liczba mieszkańców, wartość produktu krajowego brutto Polski i województwa oraz zaspokojenie potrzeb przewozowych społeczności na obszarze województwa.
• Pozostała 1/12 tych środków ma być w równych częściach podzielona na 5 województw z najwyższym udziałem procentowym kwoty dopłaty przekazanej przez wojewodów organizatorom i wykorzystanej przez tych organizatorów w poprzednim roku budżetowym w odniesieniu do kwoty przyznanej tym wojewodom w ramach I podziału środków w minionym roku budżetowym.

Michał Jamroż, Zbudowali tramwaj za miastem, przed czasem i taniej niż zakładali, „Gazeta Wyborcza Trójmiasto” z 31.08.2024 r.  => zobacz

• Nowa linia tramwajowa okrąża Helsinki jak drogowa obwodnica, łącząc miasto Espoo na wschodzie z przedmieściami Helsinek na zachodzie. Zastąpiła ona bowiem linię autobusową 550 o bardzo podobnym przebiegu, która była jedną z najbardziej obciążonych linii w kraju. Jej głównym celem jest połączenie osiedli, parków przemysłowych, czy też uniwersytetów z przystankami metra i kolei, którymi pasażerowie dostają się dalej do centrum miasta.
• Aby nowi mieszkańcy Helsinek, którzy w dużej mierze osiedlać będą się poza centrum, nie byli skazani na codzienne dojazdy własnym samochodem, lokalne władze (przy wsparciu rządowym) inwestują w rozwój transportu szynowego.
• Lokalne samorządy już na etapie projektowania nowej linii przygotowywały tereny inwestycyjne wokół przyszłych przystanków.

Autor: radca prawny Jędrzej Klatka