PRAWO TRANSPORTOWE NEWSLETTER MAJ 2024 r.

1. NOWE PRZEPISY

W dniu 04.04.2024 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 502 został ogłoszony  jednolity tekst rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia => zobacz

W dniu 15.05.2024 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 728 został ogłoszony  jednolity tekst ustawy o transporcie drogowym =>   zobacz

• Jeżeli przepis ustawy o transporcie drogowym jest wymieniony w podstawie prawnej uchwały jednostki samorządu terytorialnego to należy wskazać miejsce publikacji jako Dz. U. 2024 rok poz. 728.

W dniu 15.05.2024 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 731 została ogłoszona ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze => zobacz

• Nowa ustawa implementuje  dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (Dz. Urz. UE L 151 z 07.06.2019, str. 70).
• Przepisy ustawy stosuje się do oferowanych lub świadczonych na rzecz konsumentów usług towarzyszących usługom autobusowego i autokarowego transportu pasażerskiego, usługom wodnego transportu pasażerskiego oraz usługom lotniczego i kolejowego transportu pasażerskiego w zakresie:

a)        stron internetowych,

b)        usług oferowanych lub świadczonych za pomocą urządzeń mobilnych, w tym aplikacji mobilnych,

c)         biletów elektronicznych i usług elektronicznych systemów sprzedaży biletów,

d)        dostarczania informacji związanych z tymi usługami, w tym informacji o podróży w czasie rzeczywistym, przy czym w odniesieniu do dostarczania tych informacji za pośrednictwem ekranów informacyjnych obowiązek ten dotyczy wyłącznie interaktywnych ekranów znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej,

e)        dostarczania informacji za pomocą przeznaczonych do tego interaktywnych terminali samoobsługowych znajdujących się na terytorium Unii Europejskiej, z wyjątkiem terminali instalowanych jako zintegrowane części pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego.

• Jednak przepisów ustawy nie stosuje się do usług komunikacji miejskiej oraz do gminnych, metropolitalnych, powiatowych, powiatowo-gminnych i wojewódzkich przewozów pasażerskich w rozumieniu odpowiednio art. 4 ust. 1 pkt 3, 5a, 10, 10a i 25 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 2778), z wyjątkiem usług, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 3 lit. e. (art. 4 pkt 3 ustawy).
• Czyli w komunikacji miejskiej obowiązuje tylko obowiązek dostarczania informacji za pomocą przeznaczonych do tego interaktywnych terminali samoobsługowych w taki sposób, aby osoby ze szczególnymi potrzebami mogły z nich korzystać zgodnie z ich przeznaczeniem na zasadzie równości z innymi użytkownikami.
• Osoba ze szczególnymi potrzebami to osoba, która ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, albo ze względu na okoliczności, w których się znajduje, musi podjąć dodatkowe działania lub zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery, aby uczestniczyć w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami (art. 5 pkt. 17).
• Ustawa definiuje bilet elektroniczny – system, w którym uprawnienie do podróżowania w postaci biletu uprawniającego do pojedynczego lub wielokrotnego podróżowania, abonamentu na podróżowanie lub kredytu na podróżowanie jest przechowywane w postaci elektronicznej zamiast w postaci papierowej (art. 5 pkt 2).
• Ustawa definiuje informację o podróży w czasie rzeczywistym – informację dotyczącą:

a)        rozkładów jazdy, lotów lub rejsów,

b)        dalszych połączeń tym samym środkiem transportu,

c)         podstawowych możliwości przesiadek na inne środki transportu,

d)        odwołania danej podróży,

e)        opóźnień w rozpoczęciu podróży,

f)         zakłóceń ruchu

– udzielaną przed podróżą lub w czasie podróży za pośrednictwem systemów dynamicznej informacji pasażerskiej, przekazujących informacje podróżnym przez strony internetowe, aplikacje mobilne, interaktywne ekrany informacyjne lub interaktywne terminale samoobsługowe, przy czym informacje, o których mowa w lit. d-f, są udzielane niezwłocznie po ich otrzymaniu (art., 5 pkt 8 ustawy).

• Art. 15 nowej ustawy określa szczegółowo wymagania dostępności w ramach usług towarzyszących usługom transportu pasażerskiego.
• Zadania określone w ustawie wykonują Wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego (nowy art. 54g ustawy o transporcie drogowym).

• PROJEKTOWANE ZMIANY PRZEPISÓW

W dniu 22.04.2024 r. Dyrekcja Generalna Mobilności i Transportu Komisji Europejskiej przedstawiła Zalecenia, najlepsze praktyki i możliwe działania dotyczące ustanawiania przepisów regulujących dostęp pojazdów silnikowych do centrów miast =>   zobacz

W dniu 20.05.2024 r. Minister Infrastruktury przedstawił projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego i wzorów licencji na wykonywanie transportu drogowego oraz wypisów z tych dokumentów =>   zobacz

• Zmiana dotyczy wzoru licencji na przewóz osób taksówką.

W dniu 28.05.2024 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedstawił projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z udzielaniem pomocy de minimis =>   zobacz

• Projekt dostosowuje polskie prawo do przepisów nowego rozporządzenia Komisji (UE) 2023/2832 z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym (Dz. Urz. UE L 2023/2832 z 15.12.2023), które obowiązuje od 1 stycznia 2024 roku.
• Do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym należy zaliczyć między innymi usługi transportu publicznego.
• Całkowita kwota pomocy de minimis przyznanej przez jedno państwo członkowskie jednemu przedsiębiorstwu wykonującemu usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym nie może przekroczyć 750 000 EUR w okresie 3 lat (art. 3 ust. 2 Rozporządzenia 2023/2832).
• Zmianie uległ m.in. sposób obliczania 3-letniego okresu przy sumowaniu limitu pomocy de minimis z lat podatkowych (bieżący rok podatkowy oraz dwa poprzednie lata podatkowe) na okres 3 minionych lat.

• ORZECZNICTWO

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25.04.2024 r. sygn.. II GSK 150/21 =>   zobacz

• Nieprowadzenie zarejestrowanej, legalnej działalności gospodarczej nie wyłącza odpowiedzialności podmiotu faktycznie wykonującego przewóz za naruszenie polegające na wykonywaniu transportu drogowego bez wymaganej licencji. Podmiot wykonujący transport to również ten, kto faktycznie podejmuje czynności z zakresu transportu drogowego, chociaż nie dopełnił warunków do legalnego wykonywania działalności gospodarczej.

Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18.04. 2024 r. sygn. II GSK 361/24 => zobacz

• Kwestią sporną było to, czy skarżąca wykazała interes prawny w zaskarżeniu uchwały o wyrażeniu zgody na zawarcie umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, a w konsekwencji czy miała legitymację do wniesienia skargi.
• Ze skargą może wystąpić co do zasady podmiot, który wykaże związek między chronionym przez przepisy prawa materialnego interesem prawnym a aktem lub czynnością organu administracji publicznej
• Źródłem interesu prawnego lub uprawnienia jest norma prawa materialnego. Naruszenie tego interesu następuje wtedy, gdy zaskarżonym aktem zostaje odebrane lub ograniczone jakieś prawo skarżącej wynikające z przepisów prawa materialnego, względnie zostanie nałożony na nią nowy obowiązek lub też zmieniony obowiązek dotychczas na niej ciążący. Naruszenie interesu prawnego musi powodować dla skarżącej negatywne konsekwencje prawne.
• skarżąca nie będąca operatorem nie mogła zaskarżyć uchwały o wyrażeniu zgody na zawarcie umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego bo nie ma przepisu prawa, w oparciu o który mogłaby wskazać swój interes prawny.
• Uchwała o wyrażeniu zgody na zawarcie z operatorem umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego na liniach wymienionych w uchwale może wpływać na interes faktyczny (przejawiający się zmianą fluktuacji pasażerów korzystających z transportu (komercyjnego bądź publicznego) jednak interes faktyczny nie może być utożsamiany z interesem prawnym.

• AKTUALNOŚCI I PUBLIKACJE BRANŻOWE

 Zmiany w Funduszu Autobusowym. Resort szykuje rewizję założeń, www.portal Samorządowy.pl z 10.05.2024 r.  => zobacz

• Dostrzegamy konieczność rewizji założeń Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych (FRPA). Celem zmian będzie eliminacja miejscowości wykluczonych komunikacyjnie – powiedział wiceminister infrastruktury Paweł Gancarz.
• Ministerstwo Infrastruktury dostrzega jednak potrzebę rewizji podstaw prawnych z zakresu przepisów dotyczących przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu, zasad wykonywania publicznego transportu zbiorowego i zasad funkcjonowania funduszu – powiedział Paweł Gancarz.
• W całym kraju ponad 4,7 tys. miejscowości zyskało połączenia autobusowe, dzięki dotacjom z funduszu. W br. dopłatą objętych zostało ponad 7,3 tys. linii komunikacyjnych, to więcej o 13 proc. niż w roku ubiegłym. Łączna wnioskowana kwota dopłaty z funduszu wynosi ponad 928 mln zł” – podał Gancarz.  Budżet Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych został zwiększony do kwoty ok. 1 mld zł.

Jan Wojtal, Jeden bilet na cały transport publiczny w Polsce. W ministerstwie już nad tym pracują „Gazeta Prawna” z 11.05.2024 r.  => zobacz

• Ministerstwo Infrastruktury pracuje nad rozwiązaniem, które może odmienić podróżowanie transportem publicznym po Polsce. Mowa o zintegrowanym bilecie, dzięki któremu można by podróżować wszystkimi środkami transportu.
• System obejmowałby bilety jednorazowe relacyjne, nabywane na daną trasę bez względu na przewoźnika i godzinę odjazdu, z możliwością wyboru opcji powrotnej. Kolejną opcją byłyby bilety abonamentowe (odcinkowe) miesięczne, również bez względu na przewoźnika. Do tego bilety obejmujące wszystkich kolejowych przewoźników regionalnych z opcją komunikacji miejskiej. Docelowo system obejmowałby cały transport publiczny.
• Ostateczna forma tego rozwiązania nie jest jeszcze znana, podobnie jak data wprowadzenia i koszty całego przedsięwzięcia.

Marcin Szymankiewicz, Jak rozliczyć w VAT i PIT dopłaty do zorganizowanego transportu publicznego pasażerów „Gazeta Prawna” z 19.05.2024 r.  => zobacz

• Artykuł omawia sposoby rozliczenia VAT oraz PIT od otrzymanej z Urzędu Marszałkowskiego dopłaty do przewozów osób uprawnionych ustawowo do bezpłatnych lub ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.

Urszula Mirowska-Łoskot, Jeden zintegrowany bilet na pociągi, autobusy i tramwaje? Będzie, ale nie wiadomo kiedy „Gazeta Prawna” z 22.05.2024 r.  => zobacz

• W Ministerstwie Infrastruktury trwają prace nad biletem, który umożliwi podróżowanie zarówno pociągami, autobusami, jak i tramwajami. Są one jednak dopiero w początkowej fazie.
• projekt Ogólnopolskiego Biletu Zintegrowanego to zaawansowany i kompleksowy koncept odpowiadający na rosnące wyzwania związane z mobilnością miejską i regionalną oraz potrzebą promowania zrównoważonych form transportu w Polsce. Wymaga wysublimowanych systemów sprzedażowych i rozliczeniowych. Będzie zawierać nowe opcje płatności w transporcie publicznym, zachęcające dla podróżnych.

Środki z KPO na nowe tramwaje komunikat Ministerstwa Infrastruktury z 22.05.2024 r.  => zobacz

• Wkrótce rozpocznie się nabór wniosków o dofinansowanie projektów dotyczących transportu miejskiego w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Wnioski o dofinansowanie zakupu nowego taboru tramwajowego będzie można składać w terminie od 3 czerwca 2024 r. do 5 lipca 2024 r.
• Dofinansowanie z KPO obejmie inwestycje związane z zakupem nowego taboru tramwajowego. Uprawnieni do składania wniosków w Centrum Unijnych Projektów Transportowych są organizatorzy oraz operatorzy publicznego transportu zbiorowego. Jeden w wnioskodawca może złożyć jeden wniosek o objęcie przedsięwzięcia wsparciem w ramach miejskiego obszaru funkcjonalnego.
• Kwota dofinansowana z UE na zakup taboru tramwajowego (Komponent E, Inwestycja: E1.2.1) to prawie 866 mln zł.
• regulamin i dokumentacja dotyczącą konkursu udostępniona została na stronie internetowej Centrum Unijnych Projektów Transportowych:

https://www.cupt.gov.pl/konkursy/aktualnie-trwajace/.

• Szczegółowe informacje na stronie CUPT: Nowy konkurs na tramwaje w ramach KPO – Centrum Unijnych Projektów Transportowych. (cupt.gov.pl)

Marceli Sommer, Transport miejski. Najważniejsza jest korzystna oferta dla pasażerów: wysoka częstotliwość kursowania, prędkość, dobra cena „Gazeta Prawna” z 27.05.2024 r.  => zobacz

•  Wymuszanie zakupu elektryków może się skończyć tym, że transport publiczny będzie bardziej ekologiczny, ale straci klientów – mówi Stanisław Biega ekspert ds. organizacji transportu publicznego, członek zarządu Centrum Zrównoważonego Transportu i fundacji „Zielone Mazowsze”.

Autor: radca prawny Jędrzej Klatka