Prenumerata „Biuletynu Komunikacji Miejskiej”
„Biuletyn Komunikacji Miejskiej” jest jedynym na rynku polskim pismem branżowym dot. transportu zbiorowego w miastach, w którym znajdziecie Państwo materiały o różnym poziomie szczegółowości.
Dodatkowych informacji w sprawie prenumeraty „Biuletynu” oraz zakupu numerów archiwalnych udziela: Grażyna Błaszczak, e-mail: g.blaszczak@igkm.pl, tel. 22 848 21 01 wew. 105.
Zamówienia na rok 2023 zbieramy wyłącznie drogą elektroniczną – przez stronę internetową Izby. Po wejściu w link zostaną Państwo przekierowani do formularza zamówienia:
Czy określenie „komunikacja miejska” jest dobrze zdefiniowane w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym? Czy nie lepszy byłby termin „transport miejski” lub „transport aglomeracyjny”? A może powinniśmy pójść w kierunku definicji unijnej – transport do 50 kilometrów? Na te i inne pytania odpowiadali prelegenci XXXIX Krajowego Zjazdu Komunikacji Miejskiej zorganizowanego przez IGKM w Sopocie. Dr Hubert Kołodziejski z gdyńskiego ZKM przyznał, iż ustawa o ptz w niewystarczającym stopniu uwzględnia specyfikę funkcjonowania komunikacji miejskiej, a uregulowania wymaga kwestia dodatkowych źródeł finansowania, takich jak FRPA oraz refundacja ulg ustawowych. Prof. Olgierd Wyszomirski mówił, że problem integracji usług transportowych w miastach oraz wokół nich jest w Polsce podnoszony – niestety, bez powodzenia – przynajmniej od lat 70. XX w., a prawo stanowi największą barierę dla rozwoju tego transportu. Definicji komunikacji miejskiej w jej obecnym brzmieniu, jako spójnej z resztą ustawy, bronił mec. Marcin Maciocha, który postulował zmianę zapisu w ustawie o FRPA o niestosowaniu jej przepisów do komunikacji miejskiej, po to, aby zostały nią objęte również linie komunikacji miejskiej utworzone w wyniku porozumienia pomiędzy miastem a gminą sąsiadującą. Tym sposobem można by zapobiec dezintegracji przewozów podmiejskich, których w chwili obecnej organizatorem jest miasto. W średnich i mniejszych ośrodkach możliwość uzyskania 3 zł do wozokm kusi polityków, ponieważ pozwala im zmniejszyć budżet na komunikację gminną. W dużych miastach ten problem jest dość marginalny, połączeń jest dużo i mało kto występuje z systemu. I tak przedstawiciel MPK w Poznaniu – reprezentujący punkt widzenia dużego operatora – wypowiedział się dość sceptycznie co do sięgania przez komunikację miejską ze środków FRPA. Natomiast przedstawicielka małej firmy, czyli MZK w Żaganiu przedstawiła inny pogląd na ten temat ze względu na swoje doświadczenia w związku z przekształceniem firmy w operatora związku powiatowo-gminnego.
Otwock to podwarszawskie miasto, które w kwietniu br. wprowadziło bezpośrednią linię autobusową do Warszawy, a konkretnie – do stacji metra Imielin. Była to po części reakcja na ograniczenie kursów pociągów, ale Prezydent Miasta, z którym obszerny wywiad publikujemy w tym numerze „Biuletynu”, uważa, że linia M1 zostanie na dłużej. Stanowi bowiem szybką alternatywę dla przewozów organizowanych przez warszawski ZTM. Przed rozmową przeprowadzono badanie statystyczne na linii, zawierające pytania o cel podróży, wcześniej wykorzystywane środki transportu do stolicy oraz aspekt braku opłaty za przejazd. Badanie wykazało, że liczba osób, które przesiadły się z samochodu osobowego, to niecałe 20%. Pytanie, czy da to efekt redukcji emisyjności, ale nawet jeśli nie, to sama idea uruchomienia linii autobusowej linii W1 pokazuje, iż istnieje jeszcze duży potencjał w zakresie szerszych zmian zachowań komunikacyjnych społeczeństwa, które powinny być wpisane w politykę klimatyczną krajów członkowskich UE. W komentarzu do wywiadu przedstawiciel ZTM stwierdza, iż linie kolejowe stanowią podstawowy środek transportu w podróżach mieszkańców podwarszawskich miejscowości do stolicy, a takie linie, jak otwocka W1 są połączeniami uzupełniającymi układ komunikacyjny.
Dużo miejsca w tym numerze „Biuletynu” zajmuje również tematyka zliczania pasażerów. Temat ten był przedstawiany z perspektywy różnych polskich miast podczas kwietniowej Komisji Ruchu i Systemów Elektronicznych w Nysie. Przyczyną zainteresowania tym tematem były głosy postulujące potrzebę ujednolicania metodologii liczenia i interpretacji wyników.
Na koniec publikujemy artykuły stanowiące nawiązanie do prezentacji pokazanych podczas II Konferencji Technicznej IGKM dot. infrastruktury komunikacji miejskiej oraz, jak zwykle, sprawozdania z komisji branżowych.
WOKÓŁ XXXIX KRAJOWEGO ZJAZDU KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ
XXXIX KRAJOWY ZJAZD KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ – WOKÓŁ DEFINICJI KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ
W dniach 9-10 maja 2024 r. w Sopocie odbył się XXXIX Krajowy Zjazd Komunikacji Miejskiej – najważniejsze w tym roku wydarzenie konferencyjne dla branży. Jego tematyka koncentrowała się przede wszystkim na pytaniu o aktualność i precyzyjność zapisanej w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym (ustawa ptz) definicji określenia „komunikacja miejska”. Podczas dwóch pozostałych bloków tematycznych omawiano kwestie związane z finansowaniem transportu publicznego w obecnej unijnej perspektywie budżetowej, ładowaniem pojazdów elektrycznych oraz prewencją alkoholową i narkotykową.
OCENA AKTUALNOŚCI DEFINICJI ZAWARTYCH W USTAWIE O PTZ Z PUNKTU WIDZENIA ORGANIZATORA KOMUNIKACJI
MIEJSKIEJ
Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym (ustawa o ptz) z 16.12.2010 r. reguluje zasady organizacji, funkcjonowania i finansowania regularnego przewozu osób w publicznym transporcie zbiorowym, w zakresie przewozów o charakterze użyteczności publicznej. Ten akt prawny nie jest jednak poświęcony wyłącznie komunikacji miejskiej. Zawarte są w nim także przepisy odnoszące się m.in. do transportu drogowego, kolejowego i wodnego. W rezultacie uniwersalne zapisy ustawy nie w pełni uwzględniają specyfikę gospodarowania w poszczególnych rodzajach (gałęziach) transportu. Ponadto, sukcesywnie wprowadzane zmiany w tekście pierwotnym ustawy nie nadążają za zmianami warunków funkcjonowania komunikacji miejskiej. W tym kontekście można rozpatrywać aktualność definicji zawartych w ustawie o ptz w odniesieniu do tej ostatniej. W niniejszym artykule wzięto pod uwagę punkt widzenia organizatora transportu.
MZK W ŻAGANIU OPERATOREM ZWIĄZKU POWIATOWO-GMINNEGO
Autorka przybliża sytuację MZK Sp. w Żaganiu oraz drogę, która spowodowała odejście od komunikacji stricte miejskiej na rzecz świadczenia usług dla związku powiatowo-gminnego. Po zapoznaniu się z bardzo trudną sytuacją firmy przed podjęciem decyzji w tej sprawie, czytelnicy zapewne przyznają, że była to słuszna decyzja. Wielu – jak pisze Pani Prezes – określiłoby ten rodzaj przewozów jako patologiczny, jednak jej zdaniem jest on uzasadniony z uwagi na obecne możliwości finansowania.
KIERUNKI ZMIAN W FINANSOWANIU TRANSPORTU PUBLICZNEGO ZE ŚRODKÓW POMOCOWYCH
Po 20 latach obecności Polski w Unii Europejskiej polska komunikacja miejska uległa imponującej modernizacji, jednak nie udało się zwiększyć jej udziału w podziale międzygałęziowym, tzn. podziale zadań przewozowych pomiędzy różne środki transportu. Brak osiągania celów zakładanych w programach operacyjnych skutkuje ewolucją sposobu przyznawania środków unijnych. Zmiany te mogą w przyszłości być jeszcze bardziej radykalne.
ORGANIZACJA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ
RAPORT Z BADANIA STRUKTURY PASAŻERÓW NA LINII W1 OTWOCK – WARSZAWA METRO IMIELIN – OTWOCK
Inspiracją do badania struktury pasażerów otwockiej linii W1 były konsultacje prowadzone przez Ministerstwo Klimatu w ramach prac nad aktualizacją „Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030”. Kiedy polski rząd zastanawia się, jak zaostrzyć normy emisyjności i wprowadza kolejne obostrzenia nakazujące zakup zeroemisyjnych autobusów komunikacji miejskiej, IGKM stara się wykazać, że takie działanie może stać się pułapką. Dociśnięta kosztami zakupu i eksploatacji ultranowoczesnego taboru branża może zostać zmuszona do ograniczenia oferty przewozowej. Spowoduje to wzrost przewozów samochodami prywatnymi, co w konsekwencji doprowadzi do zwiększenia emisji z transportu.
Naszą uwagę skierowaliśmy na powstałą w kwietniu linię autobusową w relacji, której nie obsługiwał wcześniej transport publiczny – jest nią właśnie linia W1 łącząca centrum podwarszawskiego Otwocka z jedną z ursynowskich stacji pierwszej linii warszawskiego metra. Na podstawie tych badań chcieliśmy się dowiedzieć, czy zwiększenie podaży usług transportu publicznego w aglomeracjach może być szansą na realne ograniczenie emisji na tych obszarach. Największym problemem na tych obszarach są bowiem nie samochody osobowe przemieszczające się wewnątrz centralnego ośrodka aglomeracji, ale te, które wjeżdżają do miasta z ośrodków satelickich (5 na 6 pojazdów). Chcieliśmy się też przekonać, czy warto zainwestować w takie linie, zamiast w wymianę pojazdów z silnikiem Diesla na pojazdy elektryczne.
KORZYSTANIE Z TRANSPORTU PUBLICZNEGO PRZYNOSI WYMIERNE KORZYŚCI
Rozmowa z Jarosławem Tomaszem Margielskim – Prezydentem Miasta Otwocka
LINIE KOLEJOWE STANOWIĄ KRĘGOSŁUP TRANSPORTU AGLOMERACYJNEGO – KOMENTARZ ZTM DO WYWIADU Z PREZYDENTEM OTWOCKA
Grzegorz Dziemieszczyk – Kierownik Sekcji Transportu Aglomeracyjnego, Dział Organizacji Przewozów Zarządu Transportu Miejskiego w Warszawie
SYSTEMY LICZENIA PASAŻERÓW
TECHNOLOGIE I SPOSOBY LICZENIA PASAŻERÓW
Jednym z ciekawszych bloków tematycznych na Komisji Ruchu i Systemów Elektronicznych IGKM w Nysie był ten poświęcony sposobom liczenia pasażerów. W niniejszym artykule przedstawione są przykłady badania popytu na przewozy w komunikacji miejskiej w kilku miastach. Autor podkreśla przy tym, jak dalece zwiększyła się precyzyjność otrzymywanych danych w stosunku do początków prowadzenia tego typu badań.
SYSTEMY ZLICZANIA PASAŻERÓW W WARSZAWIE OD A DO Z
Za decyzjami dot. oferty przewozowej w tak dużym mieście, jakim jest Warszawa, idą miliony złotych, a zatem nie może to odbywać się w oparciu o przypuszczenia – pisze autor poniższego artykułu. Konieczne są poprawne i rzeczywiste, a zarazem szybko dostępne dane, które mogą być dostarczone przez system zliczania pasażerów. Informacje opisane w poniższym artykule dotyczą całego zakresu funkcjonowania takich systemów w pojazdach Warszawskiego Transportu Publicznego – od momentu zamówienia pojazdów, poprzez ich codzienną eksploatację, aż do wykorzystania danych.
W GÓRNOŚLĄSKO-ZAGŁĘBIOWSKIEJ METROPOLII PASAŻEROWIE SĄ ZLICZANI AUTOMATYCZNIE
Na obszarze Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM) funkcjonuje nowoczesny System Zliczania Pasażerów (SZP), który w trybie on-line dostarcza na bieżąco informacje o liczbie osób w pojazdach. Obecnie System obejmuje 550 pojazdów, a docelowo zostaną włączone do niego wszystkie autobusy, trolejbusy i tramwaje realizujące kursy pod szyldem Transport GZM. Dzięki odpowiedniej informacji Urząd Metropolitalny oraz Zarząd Transportu Metropolitalnego mogą trafniej podejmować istotne decyzje kształtujące transport publiczny na tak dużym obszarze.
BADANIA I ANALIZA POTOKÓW PASAŻERSKICH W BYDGOSZCZY
Badanie i analiza potoków pasażerskich w Bydgoszczy mają kluczowe znaczenie w procesie wnioskowania oraz procesie decyzyjnym w zakresie kształtowania oferty przewozowej. Dlatego też istotne jest, aby badania były realizowane w taki sposób, aby prowadzone na ich podstawie analizy charakteryzowały się optymalnym dla procesu decyzyjnego poziomem szczegółowości. Ponadto badania powinny być prowadzone w taki sposób, aby zminimalizować wpływ czynników niemiarodajnych. W tekście przedstawiono metodę badań potoków pasażerskich stosowaną w Bydgoszczy, a także sposób podejścia do analiz prowadzonych na ich podstawie.
BRAMKI LICZĄCE PASAŻERÓW – DOŚWIADCZENIA MPK W KRAKOWIE
Odpowiednie dopasowanie oferty przewozowej do potrzeb komunikacyjnych występujących w miastach i aglomeracjach jest trudnym, ale bardzo istotnym zadaniem organizatorów transportu zbiorowego. Właściwy układ linii komunikacji miejskiej zwiększa zadowolenie pasażerów, poprawia jakość świadczonych usług, a także pozwala na właściwe wydatkowanie środków finansowych przeznaczonych na transport zbiorowy. Decyzję w zakresie kształtowania tras linii tramwajowych i autobusowych mogą wspomóc zamontowane w pojazdach bramki liczące pasażerów.
METODYKA LICZENIA PASAŻERÓW W ŚREDNICH I MNIEJSZYCH OŚRODKACH
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie metodyki badań dotyczących popytu na usługi publicznego transportu zbiorowego w średnich i mniejszych miastach. Autor opisuje sposób przeprowadzania analiz na przykładzie Miejskiego Zakładu Komunikacji Sp. z o.o. w Zielonej Górze. Przedsiębiorstwo to jest jednym z liderów elektromobilności. Poczynione inwestycje taborowe i infrastrukturalne, wysoki udział autobusów elektrycznych w taborze oraz dynamika zmian w rozwoju miasta powodują stałą konieczność badania i oceny liczby pasażerów korzystających ze środków komunikacji miejskiej. Autor artykułu dokonuje oceny dostępnych narzędzi i przedstawia sposoby prezentacji wyników prowadzonych badań.
INFRASTRUKTURA TRANSPORTU MIEJSKIEGO
PRZEBUDOWA ZAJEZDNI TRAMWAJOWEJ W BYDGOSZCZY
Podczas kwietniowej, II Konferencji Technicznej IGKM w Bydgoszczy „Infrastruktura transportu miejskiego”, poświęconej zajezdniom komunikacji miejskiej referat dot. rozpoczętej właśnie przebudowy – pochodzącej z końca lat 50. XX w. – zajezdni tramwajowej wygłosił Paweł Skórcz, Kierownik Zakładu Tramwajowego MZK w Bydgoszczy. Nowy tabor oraz plany pozyskania kolejnego sprawiły, że inwestycja ta stała się priorytetowa dla operatora.
NOWOCZESNE MYJNIE POJAZDÓW KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ – MYCIE SKUTECZNE, TANIE I EKOLOGICZNE
Podczas II Konferencji Technicznej IGKM „Infrastruktura transportu miejskiego”, która odbyła się w Bydgoszczy w dniach 25-26 kwietnia br., autor tekstu zreferował temat profesjonalnego mycia pojazdów: na co trzeba zwrócić uwagę podczas podejmowania decyzji o wyborze myjni oraz w trakcie jej projektowania. Prezentacja spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem, a zatem wspólnie uznaliśmy, że warto przekuć temat w słowo pisane. W niniejszym opracowaniu autor odpowiada na pytanie: Co zrobić, aby mycie pojazdów było skuteczne, tanie i przyjazne środowisku? Jednocześnie celem opracowania jest usystematyzowanie pojęć i nazw oraz obalenie kilku dość rozpowszechnionych mitów. Artykuł jest efektem przemyśleń autora, który chętnie podejmie polemikę z osobami niezgadzającymi się z postawionymi przez niego tezami.
INFORMACJE IZBY
II KONFERENCJA TECHNICZNA IGKM W BYDGOSZCZY
KOMISJA RUCHU I SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH IGKM W NYSIE
KOMISJA TABORU TRAMWAJOWEGO IGKM W TORUNIU
KOMISJA ZASOBÓW LUDZKICH I SZKOLEŃ IGKM W KSIĄŻU
