PRAWO TRANSPORTOWE NEWSLETTER STYCZEŃ 2025 r.

1. NOWE PRZEPISY

W dniu 31.12.2024 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1972 zostało ogłoszone Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 grudnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach [Dz. U. 2024 r. poz. 1972]   => zobacz

• Ponieważ zmienił się zakres dokumentów wymaganych do rejestracji pojazdu, którego markę określa się jako „SAM” (dodano krajowe indywidualne dopuszczenie pojazdu, uznanie dopuszczenia jednostkowego pojazdu oraz uznanie krajowego indywidualnego dopuszczenia pojazdu), zostały wprowadzone zmiany w załączniku nr 2 i 10 do nowelizowanego rozporządzenia dotyczące weryfikacji danych zawartych w tych dokumentach.

W dniu 13.01.2025 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 35 zostało ogłoszone Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 stycznia 2025 r. w sprawie wniosków o objęcie w danym roku budżetowym dopłatą z Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej [Dz. U. 2025 r. poz. 350  => zobacz

• Rozporządzenie określa szczegółowy sposób oceny i wyboru wniosków o objęcie w danym roku budżetowym dopłatą składanych do wojewody przez organizatora.

W dniu 29.01.2025 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 119 zostało ogłoszone Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 stycznia 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie systemu oceny ryzyka podmiotów wykonujących przewóz drogowy  => zobacz

• Rozporządzenie wprowadza nowy załącznik: wykaz naruszeń dotyczących czasu prowadzenia pojazdu, obowiązkowych przerw i czasu odpoczynku kierowców, w tym stosowania tachografów.
• W wykazie naruszeń dodano nieprzestrzeganie minimalnego wieku konduktorów.

2. PROJEKTOWANE ZMIANY PRZEPISÓW

W dniu 10.01.2025 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 956), który ma na celu dostosowanie polskiego prawa do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001, która dotyczy promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych; nowe przepisy pozwolą na rozwój paliw alternatywnych (np. biometanu)  => zobacz

• Sektor transportu jest odpowiedzialny za zużycie jednej trzeciej energii końcowej w UE, z czego znaczna część pochodzi z ropy naftowej. W 2023 r. transport był odpowiedzialny za 25 % emisji gazów cieplarnianych w UE. Osiągnięcie celu, jakim jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w UE, wymaga podjęcia wysiłków na rzecz ograniczenia emisyjności sektora transportu. Jednym z proponowanych działań jest zwiększenie udziału energii odnawialnej w transporcie do poziomu 14 % w 2030 r., przy użyciu m.in. biopaliw, w tym biopaliw zaawansowanych, odnawialnych paliw pochodzenia niebiologicznego (ang. RFNBO), ciekłych paliw węglowych pochodzących z recyklingu oraz gazowych paliw węglowych pochodzących z recyklingu (ang. RCF), a także zwiększenie roli odnawialnej energii elektrycznej stosowanej w transporcie.
• projekt nowelizacji ustawy o biokomponentach wprowadza zmianę w art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 402, z późn. zm.), polegającą na zastąpieniu odwołania do art. 23 ust. 1a ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych odwołaniem do art. 35d ust. 1 tej ustawy. Zmiana ta wynika ze stopniowego wygaszenia, a tym samym przeniesienia w przedmiotowej ustawie przepisów dotyczących tzw. opłaty zastępczej do przepisów epizodycznych w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych.

W dniu 15.01.2025 r. Minister Infrastruktury przedstawił projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji międzymiastowej  =>  zobacz

• Zmiana rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji międzymiastowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 125) związana jest z postulatami wpływającymi do resortu infrastruktury dotyczącymi przesunięcia terminu określonego w § 52, zgodnie z którym pracodawca będący operatorem lub przewoźnikiem publicznego transportu zbiorowego, w terminie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie ww. rozporządzenia powinien dostosować znajdujące się na krańcach linii komunikacyjnych pomieszczenia do spożywania posiłków oraz pomieszczenia sanitarne do wymagań określonych w § 46 rozporządzenia. Obowiązek ten powinien zostać spełniony do dnia 20 kwietnia 2025 r.
• Projekt rozporządzenia ma na celu wydłużenie terminu określonego w § 52 rozporządzenia o kolejne 36 miesiące, tak aby przepis ten wszedł w życie w dniu 20 kwietnia 2028 r.

3. ORZECZNICTWO

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 05.12. 2024 r. sygn. III SA/Gl 438/24  => zobacz

• Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na Miejski Zakład Komunikacyjny sp. z o.o. karę pieniężną w wysokości 30 000 złotych za wykonywaniu przewozu regularnego specjalnego bez zezwolenia.
• WITD ustalił, że Miejski Zakład Komunikacyjny sp. z o.o. wykonuje przewozy regularne na 37 liniach komunikacyjnych oraz na podstawie umowy zawartej z miastem usługę przewozu niepełnosprawnych dzieci i uczniów do przedszkoli, szkół i placówek oświatowych na terenie miasta czyli przewozy regularne specjalne na 7 liniach.
• WITD uznał, że przewozy na „liniach szkolnych” są wykonywane bez zezwolenia i wymierzył karę za naruszenie wymienione w Ip. 2.1 pkt 1 załącznika nr 3 do ustawy o transporcie drogowym, tj. wykonywanie przewozu regularnego lub przewozu regularnego specjalnego bez wymaganego zezwolenia za każdą z linii, przy czym ograniczył karę do kwoty 30 000 zł na podstawie art. 92a ust. 5 ustawy o transporcie drogowym.
• WSA w Gliwicach uznał, że Miejski Zakład Komunikacyjny sp. z o.o. realizował dwa rodzaje przewozów, których wykonywanie odbywa się w oparciu o regulacje zawarte w dwóch różnych ustawach. Były to:

– publiczny transport zbiorowy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 14 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1371 – w wersji aktualnej na kontrolowany okres) – dalej określana uptz,

– przewóz regularny specjalny, uregulowany w art. 4 pkt 9 ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 180 – w wersji obowiązującej w okresie objętym kontrolą) – dalej powoływana jako utd.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 14 uptz, publiczny transport zbiorowy to powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej.

Natomiast stosownie do art. 4 pkt 9 utd, przewóz regularny specjalny to niepubliczny przewóz regularny określonej grupy osób, z wyłączeniem innych osób.

• Posiadanie zaświadczeń na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego nie może uprawniać także do wykonywania przewozów regularnych specjalnych, które nie mają charakteru publicznego.

Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12.12. 2024 r. sygn. II GSK 1828/24  => zobacz

• Skarżący złożył do Rady Miasta wniosek o uruchomienie określonego połączenia, a następnie złożył skargę na bezczynność Rady Miasta. Skarga na bezczynność została odrzucona przez WSA w Gdańsku postanowieniem z dnia 19 lipca 2024 r., sygn. akt III SAB/Gd 123/24,
• NSA stwierdził, że przepisy art. 8 pkt 1-3, art. 9 ust. 1, art. 12 ust. 1 i 2, art. 15 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym nie stanowią podstawy do żądania podjęcia określonych działań w zakresie organizacji transportu publicznego na terenie jednostki samorządu terytorialnego.
• W obowiązującym porządku prawnym brak jest przepisu prawa materialnego, z którego wynikałoby uprawnienie określonej osoby do żądania od organizatora publicznego transportu zbiorowego podjęcia działań związanych z uruchomieniem określonego połączenia.
•  Ustawodawca nie przewidział drogi sądowoadministracyjnej do kontroli braku działania organizatora w zakresie podjęcia czy zaniechania inwestycji z zakresu zapewnienia na wskazanym obszarze uruchomienia połączenia. Taka inicjatywa należy do sfery zarządzania publicznym transportem zbiorowym uregulowanym w przepisach powołanej ustawy oraz konstytucyjnie gwarantowanej samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, a nie do czynności nakazanych prawem.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 30.12. 2024 r. sygn. II SAB/Ke 116/24  => zobacz

• PKS sp. z o. o. otrzymała wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej kontroli biletów w autobusach.
• WSA uznał, że informacje odnoszące się do organizacji kontroli biletów w autobusach stanowią informację publiczną w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. b, c i f u.d.i.p. Są to bowiem informacje dotyczące sposobu organizacji podmiotu wykonującego zadania publiczne, przedmiotu działalności i kompetencji oraz wydatkowania przez ten podmiot środków publicznych.

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Podlaskiego z 23.01.2025 r. znak NK-II.4131.1.2025.KK  => zobacz

• Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie wyznaczenia linii komunikacyjnych publicznego transportu zbiorowego, dla których organizatorem jest Gmina, w której określiła linie komunikacyjne, na których planowane jest wykonanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej.
•  Wojewoda Podlaski zauważył, że na mocy art. 7 ust. 4 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy, zadania gminy jako organizatora publicznego transportu zbiorowego na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich wykonuje wójt, a tym samym Rada podjęła przedmiotową uchwałę bez upoważnienia ustawowego i z tego powodu stwierdził nieważność tej uchwały.

4. AKTUALNOŚCI I PUBLIKACJE BRANŻOWE

Krzysztof Śmietana, Wykluczenie komunikacyjne ma się w Polsce dobrze. A co z funduszem autobusowym? „Gazeta Prawna” z 09.01.2025 r.  => zobacz

• Kolejne województwa ogłaszają właśnie wyniki naboru na pieniądze z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych (FRPA) na 2025 r. Według wstępnych wyliczeń zaplanowana na ten rok do podziału kwota dopłat wynosząca 1 mld zł nie wystarczy dla wszystkich chętnych. I to nawet po przesunięciu środków z regionów, w których nie wykorzystano wszystkich pieniędzy. Resort infrastruktury informuje, że w tym roku dysponuje dodatkową rezerwą – 50 mln zł, ale to też może być za mało. W większości województw kwota ze złożonych wniosków przekracza dostępną pulę.
• Zgodnie z ustawą o FRPA pierwszeństwo przy rozdziale środków mają bowiem gminy. Tyle że te skupiają się głównie na zorganizowaniu obowiązkowego dojazdu dla uczniów do szkół podstawowych. A to dla mieszkańców stanowczo za mało. – Stało się bardzo źle, bo pieniądze dostały głównie gminy na dofinansowanie swoich przewozów szkolnych. Ale to przecież obowiązek dla tego szczebla samorządu. Zabrakło pieniędzy dla wielu podmiotów, które organizują transport na większym terenie.

Sanitariaty i socjałki na pętlach dopiero za trzy lata. Kierowcom autobusów zostaje jedzenie w kabinach „Gazeta Prawna” z 16.01.2025 r.   => zobacz

• Rząd chce wydłużyć termin, w którym pracodawcy muszą zapewnić kierowcom na krańcach linii autobusowych toalety i pomieszczenia na posiłki ze stosownym zapleczem. Przewoźnicy będą mieli na to czas do 28 kwietnia 2028 r.
• Marcin Żabicki, dyrektor ds. rozwoju Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej, tłumaczy, że prolongata o kolejne 36 miesięcy nie wynika z opieszałości operatorów komunikacji (jest ich ok. 15 tys.), lekceważenia powinności czy braku dbałości o kierowców autobusów lub motorniczych (jest ich ok. 60 tys.). Wręcz przeciwnie, w obliczu luki rekrutacyjnej w zawodzie zależy nam na zadowoleniu pracowników i podniesieniu komfortu ich pracy – sygnalizuje dyrektor. – Problem tkwi w przeszkodach organizacyjnych i formalnych – dodaje.

Marta Danielewicz, Poznański motorniczy chciał pomóc bitej kobiecie. Sam został napadnięty „Gazeta Wyborcza” z 28.01.2025 r. => zobacz

•   Na nagraniach z kamer w tramwaju widać, jak nieznany sprawca najpierw uderza swoją partnerką o wiatę przystankową. Gdy w jej obronie staje motorniczy, mężczyzna atakuje również jego.

Autor: radca prawny Jędrzej Klatka