PRAWO TRANSPORTOWE – NEWSLETTER LISTOPAD 2021 r.

1. NOWE PRZEPISY

W dniu 17 listopada 2021 r. Sejm uchwalił nowelizację ustaw Prawo o ruchu drogowym, ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej -> zobacz

• dopłata 3,00 zł do 1 wozokilometra będzie obowiązywać do 31 grudnia 2022 r.

2. PROJEKTOWANE ZMIANY PRZEPISÓW

W dniu 25października 2021 r. Minister Infrastruktury przedstawił projekt Rozporządzenia w sprawie szkolenia i egzaminowania kierowców wykonujących przewóz drogowy -> zobacz

• projekt wykonuje delegację ustawową z art. 39i ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym zgodnie z dyrektywą 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewodu rzeczy i osób
• szkolenie okresowe, jak dotychczas, będzie mogło być prowadzone w formie kursu okresowego albo cyklu zajęć i będzie obejmowało 35 godzin.
• każde szkolenie okresowe będzie obligatoryjnie obejmowało moduł związany z bezpieczeństwem ruchu drogowego oraz moduł zawierający zajęcia praktyczne
• projekt Rozporządzenia określa wymagania prowadzenia szkolenia w formie nauczania na odległość z wykorzystaniem technik komputerowych i Internetu.

W dniu 10 listopada 2021 r. Minister Infrastruktury przedstawił projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia -> zobacz

• zmiany dotyczą oznakowania pojazdów Policji. Radiowozy będą miały srebrną barwę nadwozia z odblaskowym niebieskim pasem wyróżniającym z białymi elementami odblaskowymi barwy białej

W dniu 17 listopada 2021 r. Sejm uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 -> zobacz. Ustawa została przekazana do Senatu.

• Zgodnie z art. 58 ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym, których termin ważności upływa w dniu 31 grudnia 2021 r., wydane na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowują ważność do dnia 31 grudnia 2022 r. (nowy art. 78 ust. 7 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym).

3. ORZECZNICTWO

Wyrok Sądu Rejonowego w Ciechanowie z 4 października 2021 r. I C 325/21 -> zobacz

• przewoźnik domagał się zapłaty opłaty dodatkowej za przejazd bez biletu.
• sąd ma obowiązek z urzędu badać czy roszczenie nie uległo przedawnieniu rozpoznając sprawę przeciwko konsumentowi.
• pasażera uznać należy za konsumenta.
• zgodnie z art. 77 ust. 1 prawa przewozowego roszczenia dochodzone na podstawie ustawy przedawniają się z upływem roku.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 15 października 2021 r.III SA/Kr 466/21 -> zobacz

• Dyrektor Miejskiego Zarządu Dróg odmówił wydania zgody na korzystanie z przystanków ponieważ w przedłożonym przez przewoźnika rozkładzie jazdy był przystanek, który nie istnieje na terenie miasta, albowiem jego lokalizacja nie została przez Prezydenta Miasta (organizatora transportu publicznego na terenie miasta) uzgodniona oraz przystanek taki nie został udostępniony przewoźnikom. Sporny przystanek znajdował się na prywatnej działce około 30 m od funkcjonującego dworca autobusowego. W uzasadnieniu odmowy podano, że przyczyną odmowy lokalizacji przystanku autobusowego jest znaczące zagrożenie dla ruchu pieszego oraz spowodowania dodatkowych utrudnień w ruchu.
• przewoźnik wniósł o stwierdzenie bezskuteczności zaskarżonej czynności (uchylenie odmowy).
• Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazał, że zakresem uchwały Rady Miasta w sprawie ustalenia przystanków komunikacyjnych dla przewoźników oraz zasad korzystania i stawek opłat za korzystanie z przystanków komunikacyjnych objęte są wyłącznie przystanki komunikacyjne, które stanowią własność lub którymi zarządza Miasto.
• Jedyną przesłanką przewidzianą w uchwale, od której zależy udzielenie zgody na korzystanie z przystanków, jest ich przepustowość. Nie ma więc podstaw, bo uzależnić uzgodnienie od innych przesłanek niż przepustowość przystanków.
• W celu weryfikacji kryterium przepustowości organ oczywiście musi otrzymać informacje co do liczby kursów autobusowych, godziny odjazdów z danego przystanku, częstotliwości kursowania w tygodniu – ale tylko w odniesieniu do przystanków objętych wnioskiem o uzgodnienie. Nie ma podstaw, by w postępowaniu uzgodnieniowym weryfikować projekt rozkładu jazdy co do całej linii autobusowej.
• To, czy wnioskodawca spełnił wszystkie przewidziane prawem wymogi dla utworzenia nowego przystanku i umieszczenia go w proponowanym rozkładzie jazdy, podlega weryfikacji na etapie postępowania o zezwolenie na wykonywanie przewozów (wynika to m.in. z powołanego w skardze i w odpowiedzi na skargę art. 22 ustawy o transporcie drogowym).

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Kujawsko-Pomorskiegoz dnia 12 listopada 2021 r. numer 155/21 -> zobacz

• rada gminy jest upoważniona do ustalania cen za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej.
• rada gminy jest także upoważniona do uchwalenia przepisów określających zasady zachowania bezpieczeństwa i porządku publicznego w transporcie związane z przewozem osób i bagażu, które w szczególności są powiązane z uprawnieniem przewoźnika do niedopuszczenia do przewozu lub usunięciem ze środka transportowego (art. 15 Prawa przewozowego).
• rada gminy nie powinna regulować: zasad ponoszenia odpowiedzialności cywilnoprawnej, zagadnień dotyczących obsługi informacyjnej pasażerów, ponoszenia odpłatności za przejazd oraz postępowania w sprawach reklamacji i skarg.
• rada gminy nie jest upoważniona do uchwalania szeroko rozumianego regulaminu przewozów (sposobu świadczenia usługi przewozu).
• Regulamin przewozów, zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, opracowuje organizator lub operator (organizator zatwierdza) lub przewoźnika, o którym mowa w art. 30 i 31. Zadania organizatora wykonuje w gminie wykonuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta.
• wójt ustala lub zatwierdza regulamin przewozu.

Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 12 listopada 2021 r.PN.4131.412.2021 -> zobacz

• Rada Powiatu podjęła uchwałę w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest Powiat Braniewski oraz warunków i zasad korzystania z nich.
• adresatem normy dotyczącej zasad korzystania jest przewoźnik, który na tej podstawie będzie świadomy, w jaki sposób jest zobowiązany świadczyć usługi korzystając z przystanków, które są własnością (lub w posiadaniu) powiatu.
• nie jest uzasadnione umieszczanie w uchwale dotyczącej warunków i zasad korzystania z przystanków przepisów, które nie dotyczą faktycznego korzystania z przystanku.
• w zakresie delegacji ustawowej nie mieści się uprawnienie do decydowania o szczegółowym przebiegu procedury, prowadzącej do zawarcia umowy, w tym zwłaszcza o warunkach, jakie należy spełnić lub dokumentach, jakie należy przedłożyć wraz z wnioskiem o zawarcie umowy na udostępnienie przystanku autobusowego.
• uchwała rady, stanowiąca akt prawa miejscowego, nie może regulować kwestii, które winny znaleźć się w umowie zawieranej w sprawie wykonywania transportu zbiorowego.

4. AKTUALNOŚCI I PUBLIKACJE BRANŻOWE

Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że polskie przepisy nie określają praw przysługujących -> zobacz bezpośrednio obywatelowi, jeśli chodzi o wykluczenie transportowe mieszkańców mniejszych miejscowości.

• według Rzecznika należy określić obowiązki władz w zakresie transportu publicznego. Minimum to zapewnienie każdemu połączenia do siedziby władz jego gminy pismo Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 03.10.2021 r. -> zobacz

Minister Infrastruktury odrzucił postulat Rzecznika Praw Obywatelskich -> zobacz

• według Ministra wprowadzenie jednolitych w całym kraju regulacji ustanawiających wymagane połączenia komunikacyjne nie znajduje obecnie uzasadnienia. Decyzja o liniach komunikacyjnych, które powinny funkcjonować na obszarze właściwości organizatora zależy od wielu czynników, w tym od charakterystyki rozwoju gospodarczego danego regionu i co za tym idzie zapotrzebowania na transport publiczny. Rolą jednostek samorządu terytorialnego jako organizatorów publicznego transportu zbiorowego jest właściwe rozpoznanie realnych potrzeb transportowych lokalnych społeczności i zorganizowanie siecipołączeń komunikacyjnych w sposób odpowiadający na potrzeby przewozowe mieszkańców.

Krzysztof Śmietana, Rząd szykuje zachęty by zwiększyć popularność funduszu autobusowego „Gazeta Prawna” z 18.10.2021 r. str. A14 -> zobacz

• rząd zaprezentuje w ciągu kilku tygodni obiecywaną od dawna nowelizację ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.
• pojawi się możliwość wnioskowania o dopłaty do kursów na okres kilku lat.
• dr Michał Wolański z SGH uważa, że priorytet powinni mieć organizatorzy odpowiadający za transport na większym terenie, np. porozumienia powiatów czy samorządy województw, które powinny tworzyć sieci komunikacyjne

Tadeusz Kopta, Efektywny transport publiczny, „Przegląd Komunalny” nr 10 z 2021 r. str. 888-90 -> zobacz

• wprowadzanie wysokich cen biletów transportu zbiorowego jest działaniem nieracjonalnym ponieważ zachęca do korzystania z samochodu osobowego.

Krzysztof Śmietana, Kosztowny gaz przyspieszy elektromobilność ?„Gazeta Prawna” z 03.11.2021 r. -> zobacz

• PGNiG podwyższyło cenę za gaz aż o 147 proc.
• po ostatnich podwyżkach koszt przejazdu jednego kilometra autobusu na gaz jest już aż o 50 proc. wyższy niż autobusu na olej napędowy.

Piotr Mikiel, Już niebawem wejdą w życie nowe zasady kształcenia kierowców wykonujących przewóz drogowy„Gazeta Prawna” z 16.11.2021 r.str, C2

• od 5 grudnia 2021 r. ośrodki szkolenia będą mogły organizować e-learning

Jadwiga Szabat, W jaki sposób ująć rekompensatę w księgach „Gazeta Prawna” z 22.11.2021 r. str. -> zobacz

• Jeśli otrzymywana kwota rekompensaty nie ma charakteru ww. odszkodowania, ale ma bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych przez jednostkę, to na podstawie art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT stanowi podstawę opodatkowania tym podatkiem.
• Gdy rekompensata jest opodatkowana VAT, po pierwsze w księgach trzeba ująć wpływ środków pieniężnych z tytułu rekompensaty: Wn „Rachunek bankowy”, Ma „Pozostałe rozrachunki”.
• rekompensaty mogą być formą dofinansowania działalności operacyjnej. Tak będzie np. w przypadku, gdy podmiot będzie prowadzić działalność użyteczności publicznej (np. transport publiczny), gdzie odpłatności pobierane za świadczone usługi nie pokrywają kosztów świadczenia tych usług (są to usługi, do których dostęp musi zapewnić jednostka samorządu terytorialnego). Należy się wtedy zastanowić, czy otrzymywana rekomendacja nie jest w istocie pośrednio dopłatą do przychodów w ramach podstawowej działalności jednostki.

Krzysztof Śmietana, Szykujmy się na nowa falę starych aut „Gazeta Prawna” z 22.11.2021 r. str. A12 -> zobacz

• W dokumencie podpisanym na szczycie klimatycznym w Glasgow przez Polskę i ponad 30 innych krajów znalazła się deklaracja, że za 14 lat po raz pierwszy rejestrowane samochody osobowe i dostawcze mają być wyłącznie zeroemisyjne – elektryczne lub wodorowe.

Krzysztof Śmietana, Skazani na samochód „Gazeta Prawna” z 26-28.11.2021 r. str. A20 -> zobacz

• Według danych GUS w 2020 r. liczba podróżnych pozamiejskiej komunikacji autobusowej w stosunku do roku poprzedniego spadła o ponad połowę – z 327 mln do 157 mln. A w 2000 r. było ich 955 mln.
• Według wyliczeń resortu infrastruktury w tym roku dopłatami objętych jest 4080 linii autobusowych w 1689 gminach. Łączna liczba zaplanowanych wozokilometrów z dofinansowaniem ma zaś wynieść 154 mln. To ok. 30 proc. całej pracy przewozowej wykonywanej przez pozamiejski transport autobusowy w Polsce.

Autor: radca prawny Jędrzej Klatka