PRAWO TRANSPORTOWE – NEWSLETTER MAJ 2022 r.

1. NOWE PRZEPISY

1. od 21 maja 2022 r. przewozy międzynarodowe wykonywane busami o DMC od 2,5 do 3,5 tony wymagają uzyskania licencji transportowej. Należy podkreślić, że wymóg ten dotyczy wyłącznie przewozów międzynarodowych, a wyłączone są z niego przewozy krajowe i na potrzeby własne.

2. PROJEKTOWANE ZMIANY PRZEPISÓW

W dniu 26 maja 2022 r. Minister Infrastruktury przedstawił projekt rozporządzenia w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Transportu Drogowego oraz pracownikom Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego => zobacz

• projektowane Rozporządzenie określa zakres wykroczeń, za które inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego:

1. art. 86 § 1, art. 86b § 1 i 2, art. 88, art. 90, art. 91, art. 92 § 1 i 2, art. 92a, art. 92b, art. 94 § 1a i 2, art. 95, art. 96 § 3 oraz art. 97a ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2021 r. poz. 2008, 2052, 2269 i 2328);
2. art. 37b ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2022 r. poz. 572);
3. art. 26 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2021 r. poz. 2068);
4. art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, w związku z naruszeniami obowiązków lub warunków przewozu drogowego określonymi w załączniku nr 1 do tej ustawy;
5. art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 756 oraz z 2022 r. poz. 209);
6. art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o tachografach (Dz. U. z 2020 poz. 900 oraz z 2022 r. poz. 209)

• Projektowane rozporządzenie stanowi realizację upoważnienia zawartego w art. 95 § 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2021 r. poz. 457, z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli uprawnienie dla funkcjonariuszy określonego organu do nakładania grzywien wynika z innej ustawy, a ustawa ta nie określa wykroczeń, do których stosuje się postępowanie mandatowe, zakres wykroczeń, za które można nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego, określi, w drodze rozporządzenia, właściwy minister.

3. ORZECZNICTWO

Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia1 lutego 2022 r. sygn. XV Ca 1979/21 => zobacz

• pozwany pasażer był uprawniony do bezpłatnego przejazdu komunikacją miejską jako osoba bezrobotna, ale podczas kontroli nie posiadał przy sobie dokumentu potwierdzającego uprawnienie do bezpłatnego przejazdu. Pozwany przedstawił uprawnienie powodowi później, wezwanie do zapłaty zostało anulowane i zobowiązany był jedynie uiścić opłatę manipulacyjną w kwocie 22,40 zł, co uczynił ale po terminie. 
• powód wskazał, że anuluje wezwanie do zapłaty nałożone za brak biletu i została naliczona opłata manipulacyjna w kwocie 22,40 zł, w przypadku zaś niezachowania wyznaczonego terminu rozstrzygnięcie o pobraniu opłaty manipulacyjnej nie wywołuje skutku prawnego i tym samym obowiązuje pierwotna należność określona w treści wezwania. 
• Sąd Okręgowy w II instancji uznał, że prawidłowy był wyrok Sądu pierwszej instancji o oddaleniu powództwa na podstawie zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Mając na uwadze: trudną sytuację materialną pozwanego bezrobotnego pasażera, fakt, że pozwanemu pasażerowi przysługiwało prawo do bezpłatnego przejazdu oraz uiszczenie przez niego opłaty manipulacyjnej z niewielkim opóźnieniem uzasadniało zastosowanie art. 5 k.c.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 29 marca 2022 r.I SA/Po 114/22 => zobacz

• spór dotyczył opodatkowania podatkiem od nieruchomości wiat przystankowych.
• wiata przystankowa nie spełnia koniecznych kryteriów uznania jej za budynek już chociażby z tej przyczyny, że posiada trzy przegrody (jest otwarta od frontu). 
• wiata przystankowa nie może być kwalifikowana dla potrzeb opodatkowania podatkiem od nieruchomości jako urządzenie reklamowe z tej przyczyny, że są na niej zamieszczane reklamy.
• wiata przystankowa nie staje się urządzeniem reklamowym, tak samo jak urządzeniem reklamowym nie staje się ogrodzenie, na którym zawieszono tablicę reklamową.
• skoro podatkowi od nieruchomości podlegają poszczególne obiekty budowlane to podatnik powinien z decyzji dowiedzieć się, które konkretnie obiekty zostały opodatkowane, jaką ich wartość przyjęto przy obliczaniu podstawy opodatkowania. Nie wystarczy zatem podanie w decyzji łącznej wartości wszystkich wiat przystankowych.
• w przypadku znacznej ilości obiektów budowlanych podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, nie muszą być one wyspecyfikowane w treści samej decyzji, ale dla jej przejrzystości mogą być ujęte w złączniku do niej, pod warunkiem, że w decyzji zostanie zawarte odniesienie do załącznika (wówczas załącznik stanowi element decyzji). 

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 maja 2022 r.II GSK 2061/18 => zobacz

• zgodnie z art. 92c ust. 1 pkt 1 ustawy o transporcie drogowym nie wszczyna się postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w art. 92a ust. 1, na podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza się, jeżeli okoliczności sprawy i dowody wskazują, że podmiot wykonujący przewozy lub inne czynności związane z przewozem nie miał wpływu na powstanie naruszenia, a naruszenie nastąpiło wskutek zdarzeń i okoliczności, których podmiot nie mógł przewidzieć.
• Sprawą przewoźnika jest wprowadzenie takich organizacyjnych rozwiązań, które będą dyscyplinować osoby wykonujące na jego rzecz usługi kierowania pojazdem i eliminować naruszenia. Przedsiębiorca ma możliwość reagowania na działania osób, którymi posługuje się przy wykonywaniu transportu drogowego m.in. przez bieżącą kontrolę dokumentacji obrazującej czas pracy kierowcy i stosowanie w przypadku stwierdzenia naruszeń właściwych środków dyscyplinujących.
• Samowolne działanie kierowcy, którym przedsiębiorca posługuje się przy wykonywaniu działalności, w żadnym razie nie może zostać zakwalifikowane jako zdarzenie spowodowane wystąpieniem nadzwyczajnych, nieprzewidywalnych i niezależnych od przedsiębiorcy okoliczności, o których mowa w art. 92c ust. 1 pkt 1 ustawy o transporcie drogowym.

4. AKTUALNOŚCI I PUBLIKACJE BRANŻOWE

dr inż. Tadeusz Kopta, Strefy coraz czystszego transportu „Przegląd Komunalny” 2022 r.nr 5 str. 62-65 => zobacz

• Strefa czystego transportu w Londynie została zdrożona w styczniu 2008 r. i objęła 1580 km2 powierzchni miasta.
• W Niemczech działa prawie 60 stref (Umweltzone).
• Decyzja sądu federalnego z 27 lutego 2018 roku zezwoliła miastom w Niemczech na wprowadzenie zakazu jazdy dla pojazdów silnikiem Diesla w przypadku trudności z osiągnięciem wartości dopuszczalnych stężenia NO2.
• Przepisy powinny wprowadzić opłaty za wjazd do miast.

Katarzyna Piech, Konrad Wesołowski, Wsparcie dowozu ukraińskich dzieci do szkół – uchwałą czy zarządzeniem„Gazeta Prawna” z 04.05.2022 r.str. C1 => zobacz

• zgodnie z art. 52 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, gminy, na terenie których zapewnia się kształcenie, wychowanie i opiekę nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny, mogą im zorganizować bezpłatny transport (wraz z opieką) do placówek edukacyjnych.
• Specustawa nie określa, czy dowóz do placówki oświatowej należy się wszystkim uczniom ukraińskim, czy będzie to np. zależało od odległości między przedszkolem czy szkołą a miejscem zamieszkania dziecka. Mając na uwadze dyspozycję art. 52 specustawy, należy wskazać, że w przypadku podjęcia decyzji o finansowaniu dowozu dzieci ukraińskich do placówek oświatowych z tej formy wsparcia będą mogły skorzystać wszystkie dzieci i młodzież obywatelstwa ukraińskiego, których pobyt uznawany jest za legalny na podstawie specustawy.
• Podkarpacka RIO uważa, że pomoc polegająca na sfinansowaniu dowozu wymaga podjęcia uchwały organu stanowiącego ponieważ w przepisie jest słowo „może”.

Krzysztof Śmietana, Kulminacja tramwajowego boomu za pieniądze z Unii„Gazeta Prawna” z 26.04.2022 r. => zobacz

• Miasta śpieszą się, by z wydaniem dotacji zdążyć przed końcem 2023 r., kiedy mija ostateczny termin rozliczenia środków z budżetu na lata 2014–2020.
• W Warszawie kilka tygodni temu zaczęła się też warta 205 mln zł budowa dwukilometrowego odcinka trasy tramwajowej wzdłuż ul. Kasprzaka, która powinna usprawnić przejazd z Bemowa przez Wolę do centrum.
• W Krakowie trwa budowa 5,5-kilometrowej linii na północy miasta – przez osiedle Prądnik Biały do pętli Górka Narodowa.
• Poznań prowadzi przetarg na budowę niespełna kilometrowego odcinka na ul. Ratajczaka w centrum miasta.
• Gdańsk w przyszłym roku zamierza otworzyć trasę o długości 2 km wzdłuż ul. Nowej Warszawskiej. Budowa ma kosztować 60 mln zł.
• Nowe trasy tramwajowe realizują teraz także Bydgoszcz, Toruń czy Sosnowiec.

Maciej Wroński, Busy bez licencji uziemione w Polsce„Gazeta Prawna” z 17.05.2022 r. => zobacz

• Od 20 maja br. bez nowych, wspólnotowych dokumentów transportowych nie mogą one wyjechać na europejskie drogi. W przeciwnym razie przewoźnik ryzykuje karą 12 tys. zł i utratą dobrej reputacji. A to uniemożliwi mu zalegalizowanie działalności przez rok.

Łukasz Prasołek, Nowa ewidencja czasu pracy kierowców stwarza problemy„Gazeta Prawna” z 26.05.2022 r. => zobacz

• Od 29 maja zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1412; ost.zm Dz.U. z 2022 r. poz. 209ewidencja musi obligatoryjnie obejmować następujące dane:
  • liczbę przepracowanych godzin i godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy w poszczególnych dniach,
  • liczbę godzin przepracowanych w porze nocnej,
  • liczbę godzin nadliczbowych,
  • dni wolne od pracy z oznaczeniem tytułu ich udzielenia,
  • liczbę godzin dyżuru oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia dyżuru, ze wskazaniem, czy jest to dyżur pełniony w domu,
  • rodzaj i wymiar zwolnień od pracy,
  • rodzaj i wymiar innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy,
  • wymiar nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy.
• rozliczenie godzin pracy powinno być dokonane z podziałem na:
  • godziny pracy wynikające z rozkładu czasu pracy (planowane),
  • godziny pracy w nocy oraz
  • godziny nadliczbowe.
• nie ujęto godzin ponadwymiarowych, które występują w przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy i nie są nadgodzinami.

Łukasz Guza, Kontrola trzeźwości ? Tak, ale ograniczona „Gazeta Prawna” z 26.05.2022 r. => zobacz

• Możliwość prewencyjnego sprawdzania trzeźwości zatrudnionych przewiduje projekt nowelizacji kodeksu pracy.
• w razie wprowadzenia kontroli trzeźwości konieczne jest ustalenie grupy lub grup pracowników, którzy będą nią objęci.

Piotr Szymaniak, Resort śpi, a później pogania„Gazeta Prawna” z 30.05.2022 r. str. B7 => zobacz

• Od początku roku Inspekcja Transportu Drogowego nie ma uprawnień do nakładania kar za nowe wykroczenia drogowe.
• 1 stycznia br. weszła w życie nowelizacja ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2328), która zmieniła m.in. kodeks wykroczeń.
• Inspekcja Transportu Drogowego utraciła część kompetencji do nakładania mandatów dlatego, że wykroczenia, za które inspektorzy ITD mogą nakładać grzywny w postępowaniu mandatowym są wymienione w dwóch aktach wykonawczych:
• rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Transportu Drogowego oraz pracownikom Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. z 2013 r. poz. 1330) oraz
• rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie wykroczeń, za które inspektorzy ITD są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz.U. z 2012 r. poz. 635).
• wejściu w życie nowelizacji kodeksu wykroczeń nie towarzyszyła zmiana tych aktów.

Krzysztof Śmietana, Autobusy z napędem przyszłości wpadły w poślizg„Gazeta Prawna” z 31.05.2022 r. str. A15 => zobacz

• Jak dotąd w Polsce seryjną produkcję autobusów wodorowych prowadzi jednak tylko Solaris, który taki pojazd zaprezentował po raz pierwszy w 2014 r.
• Pojazd na ogniwa paliwowe zasilane wodorem o nazwie NesoBus zaprezentowała 30.05.2022 r. Grupa Polsat Plus.
• Prototyp wodorowca opracował też Autosan, a ostatnio pojazd na to paliwo pokazał również polsko-niemiecki start-up, firma Arthur Bus. Został zmontowany w Lublinie w dawnych halach Daewoo Motor Polska.
• cena wodorowca oscyluje wokół 4 mln zł. Autobus z silnikiem Diesla kosztuje nieco ponad 1 mln zł, a elektryczny ok. 2,5 mln zł.
• wodór jest bardzo drogim paliwem. Koszty eksploatacji mogą być trzy razy wyższe niż w przypadku tradycyjnego autobusu na ropę.
• Z powodu wysokich kosztów wodoru największy dotąd przetarg w Polsce – na 22 takie pojazdy – zdecydował się niedawno unieważnić Poznań.

Autor: radca prawny Jędrzej Klatka